Szczęśliwy X. Matematyka na co dzień

Autor jest specjalistą w dziedzinie zastosowań matematyki, nic więc dziwnego, że w swojej książce podaje liczne przykłady z życia, które pokazują, że matematyka naprawdę jest wszędzie, trzeba tylko umieć ją dostrzec. Na jej zawartość składają się w znacznej części artykuły, które niegdyś pisał do New York Timesa. W zamiarze autora książka przeznaczona jest dla osób dorosłych, które czują, że ominęło ich coś ważnego, bo nie udało im się w młodości zbliżyć do matematyki i nie zrozumieli jej, a teraz mają drugą szansę na odkrycie jej piękna, ale z pewnością z równą satysfakcją sięgnie po nią młodzież i zawodowi matematycy. Tym bardziej, że książka jest znakomicie przetłumaczona przez warszawskiego matematyka i popularyzatora - Wiktora Bartola.

Jednak przede wszystkim jest to lektura, której nie może zabraknąć na półce żadnego nauczyciela. Niewiele jest bowiem książek, z których tak dobitnie można uczyć się jak nauczać matematyki zgodnie ze wszystkimi zasadami dydaktyki, a jednocześnie ciekawie i z pasją. Z tej książki pomysły na lekcje na każdym poziomie edukacyjnym można czerpać garściami, do czego zachęcam w imieniu wszystkich uczniów katowanych rachunkami, algorytmami i nudnymi zadaniami egzaminacyjnymi.

Nie jest to podręcznik (a szkoda!) z systematycznym wykładem zagadnień, pełen definicji, twierdzeń i narzędziowych zadań, ale raczej poradnik jak dostrzegać matematykę wokół nas, odczytywać jej piękno oraz jak stosować jej potężne narzędzia do opisywania, rozumienia i kreowania rzeczywistości. Autor prowadzi czytelnika przez świat matematyki w sposób ze wszech miar fachowy, a jednocześnie ciekawy, intrygujący i nieco humorystyczny, nierzadko przywołując przykłady filmów, seriali i autentycznych wydarzeń, aby pomóc w omawianych zagadnieniach zauważyć tytułowe codzienne życie. Książka pozwala na ogólne zrozumienie zarówno podstawowych jak i bardziej skomplikowanych pojęć matematycznych i zachęca do dalszego zgłębiania ich tajników, a sposób, w jaki jest napisana, sprawia, że od lektury trudno się oderwać .

Książka zabiera czytelnika w niezwykłą podróż "od przedszkola do magisterium" (czy też jak w angielskim podtytule "od jedności do nieskończoności"), prowadząc na skróty przez następujące działy matematyki:

• Liczby
  To rozdział poświęcony elementarnej arytmetyce. Pokazuje jak zmieniało się pojęcie liczb, począwszy od  naturalnych, przez całkowite, wymierna, a kończąc na niewymiernych, jak obserwowano i różnymi metodami badano własności liczb i działań, jak działają różne systemy liczbowe, do czego potrzebne jest w nich zero, czym jest system binarny i dlaczego okazał się tak ważny dla ludzkości.
• Relacje
  To rozdział poświęcony w równej mierze algebrze i geometrii, a także powstałej z ich powiązania trygonometrii. Dowiadujemy się z niego m. in. jak powstały liczby zespolone, jak można nietrudno je zrozumieć i do czego mogą być przydatne, a także co wspólnego mają funkcje z młotkiem i wiertłem oraz skąd wzięły się wzory na pierwiastki równania kwadratowego.
• Kształty
  Ten rozdział dotyczy oczywiście geometrii. Mowa w nim o twierdzeniu Pitagorasa i jego niezwykle eleganckich dowodach, a także o sinusoidach i krzywych stożkowych. Wiele w nim jest ciekawych przemyśleń na temat dowodzenia twierdzeń i wskazówek dla nauczycieli co zrobić, aby uczeń mógł odkryć dowód samodzielnie, a nie tylko biernie go obserwować.
• Zmienność
  Ten rozdział dotyczy funkcji. Pomaga zrozumieć, czym są całki i pochodne, skąd się wzięły, do czego służą i dlaczego są tak bardzo przydatne. Przedstawia wiele praktycznych zastosowań rachunku różniczkowego i całkowego, a także rachunku wektorów. Poznajemy w nim sylwetki znanych matematyków, dowiadujemy się czym jest liczba e i dlaczego jest ważna w matematyce a także skąd wziął się stosowany współcześnie symbol całki.
• Dane
  Ten rozdział jest najkrótszy, ale bardzo istotny. Dotyczy oczywiście statystyki i rachunku prawdopodobieństwa. Na licznych przykładach możemy dowiedzieć się, czym jest rozkład prawdopodobieństwa, co to jest odchylenie standardowe, prawdopodobieństwo warunkowe lub krzywa Gaussa i do czego mogą się przydać.
• Granice
  W tym rozdziale ocieramy się o tajemnice nieskończoności i dowiadujemy się, jak działają algorytmy szyfrujące, czy istnieje jakaś regularność w rozmieszczeniu liczb pierwszych na osi oraz która liczba jest najbardziej samotna. Poznajemy zaskakujące własności wstęgi Möbiusa i odkrywamy, co kryje się pod niezrozumiałymi dla większości terminami: teoria grup, topologia, teoria względności czy geometria różniczkowa.

Dużą zaletą książki jest to, że chociaż poznajemy coraz bardziej zaawansowane matematyczne pojęcia, rozdziały są właściwie niezależne i można skupić się na interesującym nas w danym momencie zagadnieniu, wielokrotnie wracać do przerwanego wątku i uzupełniać wiedzę z innych działów. W łatwym i szybkim odnalezieniu interesującego nas tematu pomoże starannie opracowany indeks nazw i nazwisk.

Jest to obowiązkowa lektura nie tylko dla nauczycieli, ale i rodziców, którzy nie boją się ze swoimi dziećmi rozmawiać o matematyce, chcieliby je matematyką autentycznie zainteresować, zamiast skrzętnie ukrywać jej urok w plątaninie wzorów, niejasnych definicji i nudnych algorytmów. W przypisach końcowych autor zawarł wiele ciekawych komentarzy i odniesień do dalszej lektury na poziomie popularnym.