Samowstający dwunastościan

Data ostatniej modyfikacji:
2019-12-15
Autor: 
opracowanie redakcyjne
Poziom edukacyjny: 
szkoła podstawowa
szkoła średnia z maturą
szkoła profilowana zawodowa
Dział matematyki: 
geometria przestrzenna

Pomysł na wykonanie tego modelu pochodzi od Hugona Steinhausa. Stosowne elementy do jego wykonania były dołączone do pierwszego (tzw. lwowskiego) wydania Kalejdoskopu matematycznego w 1938 roku.

 

Do zbudowania modelu potrzebujemy siatkę 12-ścianu foremnego rozciętą na dwie przystające części (jak na diagramie poniżej) oraz gumkę recepturkę. Model można przechowywać na płasko między kartkami zeszytu, a kiedy zajdzie potrzeba, sam przybierze formę trójwymiarową. 

Kliknij w poniższy rysunek, aby pobrać plik pdf. 

Siatkę wycinamy z dość sztywnego kartonu. Krawędzie środkowej pięciokątnej ściany można przed zagięciem lekko naciąć nożykiem do tapet, aby uzyskać lepszą ruchomość ścian. Długość gumki recepturki trzeba dobrać eksperymentalnie, aby wielościan miał zwarty kształt, ale nie był zbyt mocno ściśnięty.

Obie części siatki nakładamy jedną na drugą tak, aby zagięcia krawędzi na każdej części były skierowane na zewnątrz. Następnie jedną z siatek obracamy o 36° względem środka, aby w efekcie uzyskać 10-ramienną rozetę (patrz rysunek).

Na ramiona tak powstałej rozety nakładamy gumkę recepturkę, naprzemiennie raz górą raz dołem. Jeśli ścianka rozety leży na górnej siatce, gumka powinna przechodzić górą, a jeśli na dolnej, to dołem.

Tak przygotowany płaski model przyciskamy od góry palcem lub wkładamy między kartki książki. Po zwolnieniu nacisku wielościan "wstaje sam". Ten efekt możesz zobaczyć na filmie.

 

 

Powrót na górę strony