Doktorat honorowy

Profesor Zbigniew Marciniak z Uniwersytetu Warszawskiego otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Ten znakomity matematyk od kilkudziesięciu lat angażuje się w działania związane z edukacją matematyczną w wymiarze społecznym oraz w zarządzanie procesami edukacyjnymi.

Zbigniew Marciniak ukończył studia matematyczne na Uniwersytecie Warszawskim w 1976 roku, a potem podjął pracę na swojej macierzystej uczelni, którą nadal prowadzi na coraz wyższych szczeblach akademickiej kariery. Doktorat obronił w 1982 roku na Virginia Polytechnic Institute and State University pod kierunkiem profesora Daniela Farkasa, a w roku 1997 habilitował się na podstawie rozprawy "Metody homologiczne w badaniu pierścieni grupowych". Jego wykład habilitacyjny został okrzyknięty najlepszym w historii Wydziału. W 2014 roku uzyskał tytułu profesora nauk matematycznych. W latach 1999-2005 był dyrektorem Instytutu Matematyki UW, można więc powiedzieć, że wprowadził warszawską matematykę w XXI wiek.

Obszarem zainteresowań naukowych prof. Marciniaka zawsze była algebra, ale ważną częścią jego działalności była popularyzacja matematyki. Dla większości polskich popularyzatorów pozostał w tej dziedzinie niedoścignionym mistrzem. Był w gronie założycieli Ośrodka Kultury Matematycznej, jest trzykrotnym laureatem medalu Filca przyznawanego za najlepsze odczyty na Szkołach Matematyki Poglądowej (to najwyższa pozycja w rankingu zdobytych medali). Od 1987 roku pracuje z uzdolnioną młodziezą w ramach Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci.

Od początku XX wieku profesor Marciniak podejmował wyzwania związane z organizacją procesu kształcenia i zarządzaniem edukacją matematyczną na różnych jej poziomach. Od 2003 roku aktywnie uczestniczy w koordynowanym przez OECD Programie Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów PISA (gdzie pełni funkcję przewodniczącego zespołu nauk matematycznych), a od roku 2012 jest członkiem CERI – Komitetu Sterującego Badań Edukacyjnych w OECD. Ponadto w latach: 2005–2007 był przewodniczącym Państwowej Komisji Akredytacyjnej, 2007–2009 - wiceministrem edukacji narodowej, 2009-2012 - wiceministrem nauki i szkolnictwa wyższego, 2014–2017 - wiceprzewodniczącym Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a w bieżącej kadencji (2018–2021) jest jej przewodniczącym.

W 1982 roku w Polsce został zniesiony obowiązek zdawania matury z matematyki. Ten stan trwał ćwierć wieku. Jego zatrważające skutki (np. swoista luka pokoleniowa wśród inżynierów, fatalny stan nauczania matematyki w najniższych klasach szkół podstawowych, podstawowe problemy z logiką myślenia oraz elementarną arytmetyką u wielu polityków czy dzienniklarzy i inne) odczuwamy boleśnie do dziś. Profesor Marciniak w 2005 roku brał udział w zakrojonych na szeroką skalę badaniach edukacyjnych w Polsce. Dwa lata później, jako wiceminister edukacji narodowej, mógł zdecydować o wdrożeniu wniosków z tych badań. To dzięki niemu począwszy od 2010 roku matematyka została przywrócona jako przedmiot obowiązkowy na maturze. Tej decyzji zdecydowanie bronił, kiedy w 2019 roku Najwyższa Izba Kontroli wysunęła wniosek o ponowne zniesienie powszechnej matury z matematyki (czytaj więcej na Portalu tutaj).   

Uroczystość nadania doktoratu honoris causa odbyła się przy zdalnym udziale jego laureata. Tu jest tekst laudacji wygłoszonej na cześć nominata przez dyrektora Instytutu Matematyki UP w Krakowie prof. Tomasza Szemberga.