Histerie matematyczne. Gry i zabawy z matematyką

Co kupować, grając w Monopol? Czy wielościan o sztywnych ścianach może się ruszać? Dlaczego grzanka spadająca ze stołu zawsze upada masłem na dół? Jak piraci dzielą łupy? Jak wygrać milion dolarów? Na te i wiele innych pytań (tylko z pozoru niedotyczących matematyki) odpowiada ze swoistym brytyjskim poczuciem humoru jeden z najlepszych współczesnych matematyków i popularyzatorów nauki, redaktor kącika matematycznego w Scientific American - Ian Stewart.

W książce Stewart zebrał artykuły, które zamieszczał wcześniej na łamach czasopisma popularnonaukowego "Scientific American". Niektóre pojawiły się również w jego polskiej edycji, wychodzącej pod nazwą "Świat Nauki". Histerie porównywane są do Kalejdoskopu Matematycznego Hugona Steinhausa czy książek Martina Gardnera ze względu na swój lekki, popularyzatorski i przeglądowy charakter. Ian Stewart pisze w nich o problemach znanych i poruszanych przez wielu innych autorów, ale jednak pisze inaczej. Ma własny styl i swoiste poczucie humoru. To matematyka nietrywialna, ale za to spopularyzowana w najlepszym wydaniu!

Stewart przedstawia przeróżne historie (zmyślone i prawdziwe) i związane z nimi problemy matematyczne od starożytności po współczesność, udowadniając, że od codzienności do poważnej i przyjemnej matematyki jest znacznie bliżej, niż się wielu osobom wydaje. W książce napotykamy Sherlocka Holmesa szukającego skradzionego posągu krowy z Kradziejowa, Amoralnego Ambrożego, Brudną Barbarę i Cwaną Celinę, firmę przeprowadzkową "Zataszczymy wszystko" oraz zakon Zdumiewitów (świetnym tłumaczeniem zasłużył się tu Paweł Strzelecki - matematyk z Uniwersytetu Warszawskiego - dodał on również wiele ciekawych polskojęzycznych propozycji do oryginalnej bibliografii). Przechodzimy od ciekawych własności liczb (Zliczyć bydło Heliosa, Opowieści o zapomnianej liczbie), przez probabilistykę (Czy Monopol jest sprawiedliwy?) i logikę (On wie, że ja wiem, że on wie...) do elementarnej geometrii (Puzzle o dwóch rozwiązaniach, Wielka kradzież kanalizacyjna, Kwadratura kwadratu, Hipoteza miecha, Rzućmy odrobinę ciemności), gier strategicznych (Teoria domina, Ustawianie stołów, Zostań mistrzem kropek i kwadratów, Rozkosze łamania czekolady) i zagadnienia sprawiedliwego podziału (Podział łupów). Poznajemy też najsłynniejsze nierozwiązane problemy współczesnej matematyki (Saper za milion dolarów).

Matematyka w Histeriach podana jest w sposób lekki, łatwy i przyjemny (może czasem zbyt lekki - wytrawniejszemu czytelnikowi po lekturze może pozostać spory niedosyt, choć to podobno zdrowo z takim uczuciem odchodzić od stołu). Dbając o mniej doświadczonego czytelnika, autor wszystkie elementy "poważnej" matematyki, które "wkradły się" do tekstu, "zapędził" do osobnych ramek, by "nikt nie czuł się oszukany".

Dla młodszych czytelników niewątpliwą zachętą do lektury będzie fakt, że Ian Stewart jest współautorem bestsellerów science-fiction ostatnich lat: Nauki Świata Dysku I i II (wraz Jackiem Cohenem i Terrym Pratchettem). Starszych mogą zachęcić wydane wcześniej po polsku książki tego samego autora pt. Czy Bóg gra w kości - pozycja, która w ciągu trzech lat od wydania została przetłumaczona na 13 języków (samej wersji angielskiej sprzedano ponad 120 tys. egzemplarzy!) oraz Liczby natury.