czerwiec 2019

Zad. 1. Najstarsze czasopisma matematyczne to:

• 1810 - Annales de Mathématiques Pures et Appliquées (potocznie znane jako Annales de Gergonne) - miesięcznik założony przez Josepha-Diaza Gergonne w Nimes, Francja;
• 1826 - Journal für die reine und angewandte Mathematik (potocznie znany jako Crelle's Journal) - założony przez Augusta Leopolda Crelle w Berlinie, istnieje do dziś;
• 1868 - Mathematische Annalen - założone przez Feliksa Kleina w Getyndze.

Najstarsze polskie czasopismo matematyczne to założone w 1920 w Warszawie przez Zygmunta Janiszewskiego, Stefana Mazurkiewicza i Wacława Sierpińskiego Fundamenta Matematicae.

Zad. 2. a)  Elementy

• Elementy (gr. Stoicheia geometrias) Euklidesa (IV w. p. n. e.) – traktat w 13 księgach o geometrii płaskiej, przestrzennej i arytmetyce,  przentujący stan wiedzy starożytnej Grecji;
• Elementy matematyki (fr. Éléments de mathématique) Nicolasa Bourbakiego (1935-1983) - wielotomowy kurs matematyki prezentującego stan wiedzy z XX wieku w kluczowych dziedzinach matematyki opartych na teorii mnogości,
• Elementy algebry Leonarda Eulera (1766) – elementarny wykład algebry zawierający m.in. formuły rozwiązywania równań wielomianowych;

b) Principia

• Philosophiae naturalis principia mathematica Isaaca Newtona (1687) – opisuje prawo powszechnego ciążenia i prawa mechaniki klasycznej,
• Principia mathematica Bertranda Russell’a i Alfreda Whiteheada (1910-1913) – 4-tomowe dzieło formalizujące podstawy matematyki;

c) Geometria

• Geometria (fr.  La Géométrie) René Descartes’a (1637) – algebraizacja geometrii, podstawy geometrii analitycznej, własności figur sprowadzone do analizy równań algebraicznych;
• Podstawy geometrii (ros. O naczałach geometrii) Mikołaja Łobaczewskiego (1829) - wydana w Kazaniu, zawiera podstawy geometrii hiperbolicznej;
• Geometria, To jest Miernicka Nauka, po Polsku krótko napisana z Greckich i z Łacińskich ksiąg Stanisława Grzepskiego (1566) – pierwszy napisany po polsku podręcznik geodezji i miernictwa.

Zad. 3.
a) kość z Lebombo - znaleziona na terenie Królestwa Suazi, datowana na 35 000 lat p. n. e, 
kość z Ishango - znaleziona na granicy Ugandy z Zairem, datowana na 25 000 lat p. n. e;

b) Plimpton 322 i inne - datowane na 1800 lat p. n. e. gliniane tabliczki z pismem klinowym, zawartość dotyczy ułamków, algebry, równań liniowych, kwadratowych, sześciennych, trójek pitagorejskich, wartości funkcji trygonometrycznych;

c) papirus Rhinda (zwany też papirusem Ahmesa), papirus Moskiewski, papirus Berliński - datowane na   1850 lat p. n. e, zawierają rozwiązane problemy arytmetyczne i geometryczne;

d) deska salamińska - datowana na III wiek p. n. e. marmurowa tabliczka abakusa znaleziona w 1846 na Salaminie, Grecja;
mechanizm z Antykithiry - datowany na 150 lat p. n. e. mechaniczny przyrząd zaprojektowany do obliczania pozycji ciał niebieskich, znaleziony we wraku okrętu obok wyspy Andikitira;

e) abakusy z brązu, żetony liczbowe - odnajdywane w wykopaliskach archeologicznych w rozmaitych prowincjach cesarstwa;

f) miarka z Lothal - datowana na 2000 lat p. n. e. pochodząca doliny Indusu,
manuskrypt z Bakhshali - datowany na 200 lat p. n. e, znaleziony w 1881, przechowywany w Bibliotece Bodlejańskiej Uniwersytetu w Oksfordzie, najstarszy dowód użycia symbolu zera pozycyjnego,
Shulba Sutras - datowane na 800 lat p. n. e. manuskrypty będące przypisami do Wed, zawierające praktyczne obliczenia matematyczne potrzebne do konstrukcji ołtarzy;

g) skorupa żółwia - datowana na epokę Shang (1600–1046 p.n.e.) z zapisaną liczbą 123 w systemie dziesiętnym;

h) kopuła na pendentywach - w świątynii Hagia Sofia w Konstantynopolu (IV w.)
mozaiki w Rawennie (np. bazylika Sant'Apolinare Nuovo, kościół San Vitale, mauzoleum Galii Placydy) - parkietaże wielokątowe i płytkami krzywoliniowymi (V-VI w.)