Zad. 1. Podaj w kolejności powstania po 5 najstarszych na świecie i w Polsce (w obecnych granicach) uniwersytetów. Podaj po 3 nazwiska matematyków związanych z tymi uniwersytetami.
Zad. 2. Kiedy i gdzie powstała pierwsza akademia nauk? Kto ją założył? Ilu liczyła członków? Wymień spośród nich co najmniej dwóch matematyków.
Zad. 3. W jakich krajach powstały kolejne akademie nauk? Wymień co najmniej cztery. Podaj ich nazwy, daty utworzenia i po jednym nazwisku matematyka związanego z powstaniem danej instytucji.
W maju punkty zdobyli:
- 3 pkt: Bolesław Mokrski - emerytowany nauczyciel z Przyszowic,
- 2,75 pkt: Krystyna Lisiowska - redaktor z Warszawy,
- 2,5 pkt: Daria Bumażnik - studentka chemii i toksykologii sądowej na UWr,
Zad. 1. Średniowieczne uniwersytety były wzorowane na starożytnych placówkach nauczania akademickiego. Najbardziej znane były:
- Akademia Platońsa (zał. 387 r. p. n.e. w Atenach),
- Muzeum Aleksandryjskie tzw. Musejon (zał. 295 p.n.e. założone przez władcę Egiptu Ptolemeusza I Sotera),
- Uniwersytet w Konstantynopolu (zał. 425 przez Teodozjusza),
- Szkoła Pałacowa Karola Wielkiego w Akwizgranie (zał. 782),
- Dom Mądrości w Bagdadzie (zał. 830 przez kalifa abbasydzkiego Al-Mamuna)
- Uniwersytet Qaraouiyine w Fezie, Maroko (zał. 859),
- Uniwersytet Al-Azhar w Egipcie (zał. 970),
Najstarsze uniwersytety w Europie:
- Uniwersytet Boloński (zał. 1088) – Giovanni Cassini, Scipione del Ferro, Luca Pacioli, Maria Agnesi,
- Uniwersytet Paryski, obecnie Sorbona (zał. 1100) – Jan z Holywood, Mikołaj z Presme, Rene Descartes, Marin Mersenne, Jean le Rond d’Alembert, Jules Henri Poincaré,
- Uniwersytet Oksfordzki (zał. 1167) – Edmund Halley, Marcus du Sautoy, Charles Lutwidge Dodgson (znany jako Lewis Carroll), Andrew Wiles,
- Uniwersytet Modeński (zał. 1175) – Paolo Cassiani, Paolo Ruffini, Tommaso Boggio,
- Uniwersytet w Cambridge (zał. 1209) – Charles Babbage, John Venn, Issac Barrow, Isaac Newton, Godfrey Hardy, Bertrand Russell, John Littlewood, Augustus de Morgan,
- Uniwersytet w Salamance (zał. 1218) – Martín de Azpilcueta (opracował teorię monetarystyczną), Juan de Ortega, Francisco de Vitoria , Domingo de Soto, Juan de Medina,
- Uniwersytet w Padwie (zał. 1222) – Witelon, Wojciech z Brudzewa, Mikołaj Kopernik, Galileo Galilei.
Najstarsze uniwersytety w Polsce (w obecnych granicach):
- Uniwersytet w Krakowie, od 1817 Jagielloński (zał. 1364) – Józef Czech, Mikołaj Kopernik, Tadeusz Ważewski, Stanisław Zaremba, Franciszek Leja, Witold Wilkosz.
- Uniwersytet Leopoldina, od 1811 Królewski, od 1911 Śląski Uniwersytet Fryderyka Wilhelma, obecnie Wrocławski, (zał. 1702) – Peter Dirichlet, Max Born, Erwin Schrödinger, Ernest Steinitz, Hugo steinhaus, Edward Marczewski, Władysław Ślebodziński, Józef Łukaszewicz, Kazimierz Urbanik.
- Uniwersytet Warszawski (zał. 1915) – Wacław Sierpiński, Stefan Mazurkiewicz, Zygmunt Janiszewski, Kazimierz Kuratowski, Karol Borsuk,
- Uniwersytet Lubelski, obecnie KUL (zał. 1918, Instytut Matematyki i Informatyki utworzony w 2001) – Witold Pedrycz, August Zapała, Witold Jarczyk,
- Uniwersytet Poznański (zał. 1919) – Zdzisław Krygowski, Marian Rejewski, Władysław Orlicz
- Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (zał. 1944) - Mieczysław Biernacki, Eligiusz Złotkiewicz, Kazimierz Goebel,
- Uniwersytet Łódzki (zał. 1945) – Stanisław Mazur, Zygmunt Zahorski, Adam Paszkiewicz, Jan Stanisław Lipiński.
Zad. 2. Pierwsza historycznie akademia nauk to włoska Accademia dei Lincei (Akademia Rysiów) powstała w 1603 w Rzymie. Założył ją książę Federico Cesi wraz z przyjaciółmi: holenderskim lekarzem i przyrodnikiem Johannesem Van Heeckiem, matematykiem Francesco Stelluti i astronomem Anastasio de Filiisem. Liczyła 32 członków, wśród których matematycy to (poza Steluttim): Luca Valerio, Galileo Galilei, Giovanni Demisiani, Giambattista della Porta.
W 1635 powstała w Paryżu dużo bardziej znana Akademia Francuska (dziś Instytut Francuski) założona przez Marina Mersenne'a. Liczyła 40 członków korespondentów, wśród nich (poza Merssenem) byli: Pierre Fermat, Blaise Pascal, Louis de Broglie.
Zad. 3. Kolejne akademie nauk (po włoskiej i francuskiej):
- Niemiecka Akademia Przyrodników Leopoldina w Schweinfurcie (zał. 1652) – Joseph Henry, Gottfried Wilhelm Leibniz, Isaac Newton,
- Accademia del Cimento (Akademia eksperymentu) we Florencji (zał. 1657) - Leopold de Medici - złożyciel, Giovanni Alfonso Borelli, Vincenzo Viviani - obaj byli uczniami Galileusza, Evangelista Torricelli, Carlo Renaldini,
- Towarzystwo Królewskie w Londynie (The Royal Society, zał. 1660) – lord William Brouncker (pierwszy prezes), sir William Jones (pierwszy wiceprezes), David Gregory,
- Królewska Francuska Akademia Nauk (zał. 1666) – Jan Baptiste Colbert, Jean Baptiste Fourier, Jean-Baptiste Delambre, Christiaan Huygens (pierwszy prezydent akademii),
- Pruska Akademia Nauk w Berlinie, póżniej Berlińsko-Brandebburska (zał. 1700) - Gottfried Leibniz (inicjator i pierwszy prezes),
- Królewskie Towarzystwo Nauk w Uppsali (zał. 1710) - Erika Benzeliusa (założyciel), Samuel Klingenstierna,
- Bolońska Akademia Nauk (zał. 1714) - Eustachio Manfredi,
- Rosyjska Akademia Nauk w Petersburgu (zał. 1724) – Mikołaj i Daniel Bernoulli, Christian Goldbach, Leonhard Euler,
- Królewska Szwedzka Akademia Nauk (zał. 1739) - Samuel Klingenstierna.
W Polsce pierwsze towarzystwo naukowe pod nazwą Akademia Umiejętności powołano w 1872 roku (od 1919 działa jako Polska Akademia Umiejętności). Powstało w wyniku przekształcenia Towarzystwa Naukowego Krakowskiego działającego od 1815. Natomiast Polska Akademia Nauk jako instytucja państwowa została powołana w 1951 roku.
