luty 2018

Zad. 1. Modelem ery kalendarzowej jest:
a) półprosta -

• w kalendarzach żydowskim i bizantyńskim (rachuba lat od stworzenia świata).

b) prosta -

• w kalendarzu greckim tzw. trojańskim (rachuba lat w obie strony od zdobycia Troi),
• w kalendarzu rzymskim (rachuba lat w obie strony od założenia Rzymu),
• w kalendarzu chrześcijańskim (rachuba lat w obie strony od narodzenia Chrystusa),
• w kalendarzu buddyjskim (rachuba lat od roku śmierci Buddy),
• w kalendarzu muzułmańskim (rachuba lat od hidżry - ucieczki Mahometa z Mekki do Medyny)..

c) ciąg równych odcinków -

• w kalendarzu greckich polis (era archontów - lata nazywano imieniem urzędującego w danym roku archonta - najwyższego urzędnika wybieranego na roczną kadencję),
• w kalendarzu ogólnogreckim tzw. panhelleńskim lub ateńskim (era olimpijska - liczono lata kolejnej olimpiady, tzn. czterolecia),
• w dawnym kalendarzu rzymskim (era konsularna - liczono lata od powołania nowych konsulów),
• w dawnym kalendarzu arabskim (nazwa roku związana była z najważniejszym wydarzeniem, jakie w nim nastąpiło).

d) ciąg nierównych odcinków -

• w dawnym kalendarzu rzymskim lub w kalendarzu japońskim (era cesarska - liczono lata od wstąpienia na tron kolejnego władcy),
• w kalendarzu chińskim (era dynastyczna - liczono lata od wstąpienia na tron kolejnej dynastii władców).

Zad. 2.
a) narodzenie Chrystusa - w Rzymie i terytoriach zależnych był 753 rok od założenia Rzymu (a.u.c. - ab urbe condita), 42 rok panowania Oktawiana Augusta, w kalendarzu żydowskim był rok 3760.

b) wybuch Wezuwiusza i zagłada Pompejów - było to w roku 79 ne za czasów cesarstwa rzymskiego, czyli w 832 roku od założenia Rzymu.

c) bitwa pod Maratonem - było to w roku 490 p.n.e, w kalendarzu ogólnogreckim był to 3 rok 72. olimpiady (I olimpiada zakończyła się igrzyskami w roku 776 p.n.e, do roku 490 p. n. e. upłynęło 71. czteroleci i 3 lata). Jednak era olimpijska została wprowadzona dopiero III w. p. n.e, czyli po bitwie pod Maratonem, przez uczonego Timajosa z Tauromenion. Zatem rok bitwy pod Maratonem należałoby podać w erze archontów. W Atenach był nim wówczas Phaenippos.  

d) śmierć Mahometa - było to w 632 roku n. e, w 11 roku ery muzułmańskiej - jej lata liczone są od ucieczki Mahometa z Mekki w 622 roku n.e (AH - Anno Hegira), ale w momencie śmierci Mahometa ten kalendarz jeszcze nie obowiązywał (nową erę muzułmańską wprowadzono w 638 roku za panowania kalifa Umara). Wcześniej na Półwyspie Arabskim nie numerowano lat, ale nazywano je od najważniejszych wydarzeń w nich występujących, np. rok 570. - rok narodzin Mahometa - nazwano Rokiem Słonia, bo nastąpił wówczas najazd wojsk etiopskich, które używały słoni bojowych. Zatem rok śmierci Mahometa można ustalić np. na 62 lata po Roku Słonia.

Zad. 3. Powszechnie obowiązujący dziś na świecie kalendarz gregoriański został wprowadzony przez papieża Grzegorza XIII w 1582 roku  bullą "Inter gravissimas" (w pracach nad nim brał udział m. in. Mikołaj Kopernik). Kalendarz ten zastąpił używany wcześniej, niedoskonały ze względu na niedostosowanie długości roku kalendarzowego do astronomicznego kalendarz juliański wprowadzony jeszcze za czasów Juliusza Cezara w 45 roku p.n.e, opracowany przes astronoma Sosigenesa. Erę chrześcijańską wprowadził w nim papież Jan I w 525 roku. Obliczeń roku narodzin Chrystusa dokonał uczony mnich Dionizjusz Mały (stąd używana jest tez nazwa era dionizyjska). Jak dziś wiemy, pomylił się ok. 3-7 lat, ale początku ery chrześcijańskiej już nie przesunięto.