marzec 2012

Data ostatniej modyfikacji:
2013-12-21

Zad. 1. Łacińskie nazwy miesięcy, rozpowszechnione później w wielu, nie tylko romańskich, językach to od siódmego kolejno Iulius (do 44 r. p.n.e. Quinctilis), Augustus (do 8 r. p.n.e. Sextilis), September, October, November, December. Skąd wzięły się wszystkie te nowe i stare nazwy?

Zad. 2. Słowo "ładne" jest zarówno formą mianownika przymiotnika rodzaju nijakiego w liczbie pojedycznej ('ładne dziecko, pole'), jak i rodzaju niemęskoosobowego w liczbie mnogiej ('ładne dziewczyny, dzieci, konie, pola'); słowo "zgniły" jest zarówno formą osobową czasownika (3. os. l.mn. czasu przeszłego w rodzaju niemęskoosobowym - 'Kartofle nam zgniły.'), jak i oryginalnie imiesłowem, dziś klasyfikowanym jako przymiotnik rodzaju męskiego w mianowniku liczby pojedynczej ('zgniły owoc'). Podobnie w wymowie nie odróżniamy dziś form pierwszej i trzeciej osoby liczby pojedynczej niektórych czasowników ('chcę', w wymowie równe 'chce', podobnie 'piszę', 'kopię'). Podaj trzy inne wypadki, kiedy różne formy gramatyczne tego samego słowa mogą brzmieć lub wyglądać identycznie.

Zad. 3. Oto kilka wyrazów w indiańskim języku nahuatl i ich znaczenia: acal - łódź, cal - dom, calotli - ulica, otli - droga, yacatl - nos. Co znaczą w nahuatl: "a", "acalotli", "acalyacatl", "calyacatl"?

 

Wyniki: 

W marcu sporo Ligowiczów straciło część punktów, ponieważ nadesłane odpowiedzi nie były dokładne. (W zadaniu 2 chodziło np. o inne wypadki, kiedy różne formy gramatyczne tego samego słowa..., natomiast niektórzy podawali po prostu inne czasowniki zachowujące się tak jak wymienione w treści zadania, a inni brzmiące tak samo różne słowa).

Najwyższy wynik, 2,5 pkt uzyskali: Agata Filipowicz, Krystyna Lisiowska i Bartosz Sójka.

W Lidze prowadzą tym samym:

  • z 15,5 pkt (na 18 możliwych) - Krystyna Lisiowska, redaktor z Warszawy,
  • z 14,5 pkt - Daria Bumażnik z Gimnazjum nr 1 w Jeleniej Górze,
  • z 13,5 pkt - Bartosz Sójka z Gimnazjum w ZSO nr 1 w Jeleniej Górze,
  • z 12,5 pkt - Tomasz Skalski z III LO we Wrocławiu,
  • z 11 pkt - Dorota Mularczyk z III LO w Kaliszu i Andrzej Piasecki, administrator IT z Oleśnicy,
  • z 9,5 pkt - Agata Filipowicz z II LO w Opolu i Izabela Porębska z IV LO w Sosnowcu.

Gratulujemy wszystkim!

 

Odpowiedzi: 

Zad. 1. Pierwotnie rok Rzymian miał nazwane tylko cztery miesiące, poczynając od marca. Nazwy pochodziły od imion bogów (Marsa, Afrodyty, Mai i Junony, co widać do dziś w ich łacińskich nazwach). Potem nadano nazwy kolejnym sześciu miesiącom. Nazwy te pochodziły po prostu od kolejnych łacińskich liczebników - quinque, sex, septem, octo, novem, decem. Nazwy "Iulius" i "Augustus" zostały nadane na cześć rzymskich cesarzy - Juliusza Cezara i Oktawiana Augusta, za panowania tego drugiego. Później wprowadzano lub próbowano wprowadzić jeszcze wiele innych zmian nazw miesięcy związanych z imionami czy przydomkami władców, ale nie przetrwały do dziś lub nie przyjęły się w ogóle. Początek roku obchodzony przez Rzymian wmarcu przeniesiono na styczeń, dlatego obecny miesiąc october jest w kalendarzu dziesiąty, a nie (jak początkowo) ósmy, na co wskazuje jego nazwa.

Zad. 2. Np.: 'dania', 'pola' itd. - dopełniacz l. poj. oraz mianownik i biernik l. mn.; 'zupy', 'lampy' itd. - dopełniacz l. poj. i mianownik l. mnogiej; 'postaci', 'śmieci' - formy zarówno mianownika, jak i dopełniacza l. mnogiej oraz dopełniacza l. poj.; 'funkcji', 'relacji' - formy dopełniacza zarówno l. poj., jak i mnogiej; [pisze, chce, kopie] - w poprawnej wymowie bez nosowości na końcu - formy zarówno pierwszej, jak i trzeciej osoby.

Zad. 3. "a" - woda (uznajemy również pływać, płynąć), "acalotli" - kanał, "acalyacatl" - dziób łodzi/statku, "calyacatl" - front domu

 

Powrót na górę strony