W swojej bestselerowej książce Jak to rozwiązać wydanej po raz pierwszy przed ponad 65 laty i do dziś przetłumaczonej na 17 języków, znany matematyk i teoretyk nauczania matematyki - George Polya - zawarł swoje przesłanie dla nauczycieli w formie swoistego dekalogu. Dziś stał się on klasyką dydaktyki matematyki.
Poniżej prezentujemy przykazania, jakie radzi zachowywać Polya, ale z pewnością każdy z doświadczonych, a być może nawet część początkujących nauczycieli, na własny użytek formułuje podobne dekalogi lub choćby pojedyncze przykazania. A może zasłyszeliście je niegdyś od swoich Mistrzów. Zachęcamy do podzielenia się nimi z innymi nauczycielami na łamach naszego Portalu. Najciekawsze nagrodzimy egzemplarzami książki Polyi.
1. Bądź zainteresowany swoim przedmiotem.
2. Znaj swój przedmiot.
3. Staraj się czytać z twarzy uczniów i dostrzegać ich oczekiwania oraz trudności; postaw się na ich miejscu.
4. Bądź świadom, że najlepszą drogą do nauczenia się czegoś, jest samodzielne odkrycie tego.
5. Przekazuj uczniom nie tylko informacje, ale też know-how, postawy umysłowe, nawyk pracy metodycznej.
6. Pozwól, by uczyli się zgadywać.
7. Pozwól, by uczyli się dowodzić.
8. Szukaj takich właściwości danego problemu, które mogą być użyteczne przy rozwiązywaniu następnych problemów; staraj się poznać i wyjawić ogólny schemat, jaki kryje się za aktualną konkretną sytuacją.
9. Nie wyjawiaj od razu całego sekretu. Daj uczniom pomyśleć, zanim coś im powiesz, daj im znaleźć samodzielnie tyle, ile się da.
10. Zasugeruj to, ale nie wciskaj im do gardła.
Jeszcze pięć
Dorzucam jeszcze 5 przykazań z książki J. Masona i in. "Matematyczne myślenie" (w skrócie MM).
1. Jesteś w stanie uprawiać MM.
2. MM można usprawnić dzięki praktyce (połączonej z refleksją).
3. MM jest prowokowane przez sprzeczności, napięcia, niespodzianki.
4. MM sprzyja atmosfera swobodnego zadawania pytań, rzucania wyzwań i refleksji.
5. MM pomaga w zrozumieniu siebie i świata.
I jeszcze 10
Chciałbym dorzucić Dekalog nauczania matematyki wg Marii Wanke-Jerie (absolwentki IM UWr pracującej na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu).
1. Zdobądź zaufanie uczniów i rodziców.
2. Staraj się chwalić, nie ganić.
3. Opowiadaj matematykę (i jej historię) uczniom.
4. Niech uczniowie rachują sprytnie w pamięci i opowiadają, jak to robią.
5. Spraw, by rozumieli, a nie powtarzali mechanicznie reguły i algorytmy.
6. Niech zapamiętują tylko najważniejsze (w matematyce niewiele trzeba pamiętać).
7. Wyćwicz ważne umiejętności (każdy potrzebuje na to innej ilości czasu).
8. Traktuj ucznia indywidualnie.
9. Matematykę należy wyłączyć z nauczania początkowego i jej nauczanie zlecić matematykom.
10. Należy wycofać przyzwolenie społeczne na chwalenie się tym, że było się słabym z matematyki.