Wrocławska szkoła nosi imię polskich kryptologów

Za pomoc w przygotowaniu tekstu dziękujemy polonistce p. Bogusławie Kręgielewskiej.

2 października 2009 r. w Zespole Szkół Teleinformatycznych i Elektronicznych przy ul. Hauke-Bosaka we Wrocławiu miała miejsce uroczystość nadania szkole imienia Polskich Kryptologów - pogromców niemieckiej maszyny szyfrującej Enigmy. Była ona efektem dwuletniej pracy uczniów, nauczycieli i rodziców. W szkole odsłonięto tablicę pamiątkową, poświęcono sztandar i otworzono okolicznościową wystawę.

Propozycja imienia związanego z działalnością wybitnych polskich matematyków- kryptologów wyszła od uczniów. W szkole zorganizowano akcję plakatową pozwalającą na poznanie biografii i dokonań różnych zgłoszonych kandydatów. Później odbył się plebiscyt, w którym największą liczbę głosów oddano na „pogromców Enigmy”, czyli Mariana Rejewskiego, Henryka Zygalskiego i Jerzego Różyckiego.

Ostatecznie wchodzące w skład zespołu szkół Technikum nr VII, Liceum Profilowane nr XIX i Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 1 noszą imię „Polskich Zwycięzców Enigmy”. Do przyjęcia takiej nazwy przekonała wszystkich argumentacja Marka Grajka - matematyka z Poznania, autora nagrodzonej tytułem "Historycznej Książki Roku 2008" pozycji Enigma -  bliżej prawdy. Mówił on, że Polska w swojej burzliwej historii ma wiele heroicznych bitew, ale mało wygranych, a taką zwycięską bitwę stoczyli właśnie patroni szkoły.

Ważnym etapem było nawiązanie kontaktów z osobami i instytucjami związanymi z patronami szkoły. Szkoła zwróciła się do Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk z prośbą o przekazanie adresów rodzin trójki matematyków. Udało się nawiązywać współpracę z mieszkającą w Warszawie córką  Mariana Rejewskiego - Janiną Sylwestrzak - również z wykształcenia matematykiem, siostrzenicą Henryka Zygalskiego - Marią Bryschak z Poznania oraz jego bratanicą - Anną Zygalską–Cannon mieszkającą w Londynie, a także synem  Jerzego Różyckiego - Januszem Różyckim.

Skontaktowaliśmy się również ze znawcami problemu, autorami artykułów i książek o Enigmie: Markiem Grajkiem z Poznania, Leszkiem Gralewskim z Lublina i Teresą Jurlewicz z Politechniki Wrocławskiej.

Aby poznać historię II wojny światowej, szkoła zorganizowała wycieczkę do Warszawy, gdzie uczniowie zdobywali wiedzę m.in. w Muzeum Wojska Polskiego, Muzeum Powstania Warszawskiego oraz na historycznych Powązkach. Udało się odnaleźć ślady naszych patronów: tablicę pamiątkową na placu Piłsudskiego (jest to kopia tablicy z Bletchley Park pod Londynem, gdzie w czasie II wojny światowej mieścił się brytyjski ośrodek kryptologiczny) oraz drugą na terenie Wojskowej Akademii Technicznej. Tam też wysłuchaliśmy wykładu prof. Gawineckiego o dokonanach polskich kryptologów. 

Dyrektor szkoły ogłosił konkursy na scenariusz inscenizacji, projekt sztandaru i prezentację multimedialną. Po wyłonieniu zwycięzców rozpoczęły się prace nad przedstawieniem wg nagrodzonego scenariusza, plastyk wykonał sztandar zgodnie z projektem jednego z uczniów, a wszystkie klasy obejrzały najlepszą prezentację o polskich matematykach-kryptologach. W szkole powstało również muzeum poświęcone pamięci patronów, do którego uczniowie sami gromadzili eksponaty.

Rankiem 2 października biskup Edward Janiak odprawił mszę św. dla uczniów, nauczycieli i zaproszonych gości w kościele pod wezwaniem św. Maurycego w intencji szkoły i jej patronów. W trakcie mszy został poświęcony sztandar szkoły.

W budynku szkoły na pierwszym piętrze odsłonięto i poświęcono pomnik patronów szkoły wykonany według projektu wrocławskiego artysty Grzegorza Łagowskiego.

Goście zwiedzili wystawy prezentujące dokonania patronów szkoły oraz historie o "ludziach z literą P" (w budynku szkoły mieścił się w czasie II wojny światowej obóz pracy, w którym do niewolniczego wysiłku zmuszano wielu Polaków, zarówno rdzennych mieszkańców Wrocławia, jak i zwożonych z terenów Generalnej Guberni; być może to właśnie tu pracował wybitny wrocławski matematyk Edward Marczewski - prawdziwe nazwisko Szpilrajn - schwytany przez Niemców i wysłany do obozu pracy przymusowej we Wrocławiu).

Główna uroczystość miała miejsce w auli szkoły. Wśród zaproszonych gości były rodziny polskich kryptologów, Marek Grajek i Leszek Gralewskiego - autorzy książki „Narodziny kryptologii matematycznej”, John Gallehowk z Bletchley Park, Zdzisława Kapera
z Uniwerstetu Jagiellońskiego - redaktor czasopisma „The Enigma Press”, a także samorządowe i rządowe władze oświatowe i inne ważne osobistości Wrocławia. Teresa Jurlewicz z Politechniki Wrocławskiej zapoznała wszystkich z zasadą działania Enigmy na podstawie jej wersji elektronicznej.

W trakcie uroczystości nadania imienia szkoła otrzymała dwa modele elektronicznej Enigmy do złożenia (od Teresy Jurlewicz i Johna Gallehowka). Uczniowie rozpoczęli już ich montaż. Niektórzy wzięli udział w internetowej grze kryptologicznej, którą organizował Marek Grajek. W szkole będą się też odbywały cykliczne wykłady Teresy Jurlewicz na temat Enigmy. Każdy poprzedzony będzie zadaniem kryptologicznym do rozwiązania przez uczniów.