zDolny Ślązak (XXIV)

Data ostatniej modyfikacji:
2023-11-1
Autor: 
Joanna Polechońska
nauczycielka w Gimnazjum nr 1 we Wrocławiu
Organizator: 

Dolnośląskie Kuratorium Oświaty
pl. Powstańców Warszawy 1, 50-951 Wrocław
www.kuratorium.wroclaw.pl

Samorząd Województwa Dolnośląskiego
Wybrzeże Słowackiego 12-14, 50-411 Wrocław
www.umwd.pl

Realizator konkursu:
Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli
ul. Trzebnicka 42-44, Wrocław
tel. 71 367 09 50 lub 71 367 70 20 (28, 29)
https://dodn.dolnyslask.pl

strona domowa: https://zdolnyslazak.edu.pl

 

Terminy: 

zgłoszenia szkół do 30 IX 2023
etap szkolny: matematyka 23 X 2023, godz. 10; fizyka 25 X 2023, godz. 10
etap powiatowy: matematyka 1 XII 2024, godz. 12; fizyka 5 XII 2024, godz. 12
finał matematyczny:  23 II 2024, godz. 12 
finał fizyczny: 4 III 2024, godz. 12

 

Miejsce finału dla uczniów z Wrocławia:
Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli
ul. Trzebnicka 42-44 Wrocław

 

Osoby do kontaktu:

Paweł Nowak
tel. 508 691 074
e-mail: pawel.nowak@dodn.dolnyslask.pl

Przemysław Adamski
tel. 508 691 108
e-mail: przemyslaw.adamski@dodn.dolnyslask.pl

 

Jest to najbardziej prestiżowy konkurs wojewódzki adresowany początkowo do gimnazjalistów, a po zniesieniu gimnazjów do uczniów klas 7-8 SP z terenu Dolnego Śląska. Jego celem jest wspieranie uzdolnień uczniów (konkurs realizowany jest w ramach Dolnośląskiego Systemu Wspierania Uzdolnień). Pozwala laureatom na wolny wybór szkoły średniej i zwalnia ich z części matematyczno-przyrodniczej egzaminu ósmoklasisty, a finalistom daje dodatkowe punkty rekrutacyjne.

Od 2018 roku konkurs powrócił do charakteru przedmiotowego. Organizowany jest z następujących przedmiotów: matematyka, fizyka, chemia, biologia, geografia, historia oraz języki - polski, angielski, niemiecki.

Zadania z konkursu są bardzo ciekawe i mają zróżnicowany stopień trudności. Podczas rozwiązywania uczniowie mogą używać kalkulatorów, co jest rzadkim zjawiskiem wśród konkursów matematycznych. Niestety w ostatnich latach uczestnicy potoku matematycznego i ich nauczyciele skarżą się na błędy w zadaniach i ogólny chaos organizacyjny.

 

Historia: 

Konkurs matematyczny odbywa się od 2000 roku (rok póżniej ruszyły edycje fizyczna, chemiczna, biologiczna, polonistyczna i historyczna, a dwa lata później - geograficzna). Przez lata konkurs wielokrotnie zmieniał swoją formę z przedmiotowej na blokową i blokowo-przedmiotową. Pierwszych pięć edycji było serią konkursów przedmiotowych o wysokim poziomie trudności zadań z matematyki. Jednak liczba tych konkursów okazała się zbyt duża. Następne dwie edycje łączyły matematykę nie tylko z fizyką, ale ze wszystkimi przedmiotami przyrodniczymi (często z niewielkim udziałem matematyki). Wtedy w eliminacjach przepadało wielu świetnych matematyków. Budziło to powszechny sprzeciw uczniów i nauczycieli. Natepnie połączono eliminacje szkolne i powiatowe w bloki matematyczno-fizyczny, przyrodniczy i humanistyczny, a finały rozgrywano przedmiotowo. Od 2018 roku powrócono do eliminacji przedmiotowych.

W ramach projektu zDolny Ślązak gimnazjalista są też rozgrywane wojewódzkie konkursy językowe w zakresie angielskiego i  niemieckiego (oba od roku szk. 2007/08) oraz francuskiego (w roku 2012/13, potem został zawieszony). Początkowo organizowane były przez Wyższą Szkołę Filologiczną we Wrocławiu. Od 2018 roku wszystkie konkursy realizuje DODN.

Dla uczniów szkół podstawowych w latach 2003-2018 organizowany był interdyscyplinarny konkurs zDolny Ślązaczek. Od 2018 roku od etapu eliminacji odbywa sie on osobno z matematyki, języka polskiego i języków obcych (angielskiego i niemieckiego).

Od roku 2019 konkurs zDolny Ślązaczek i Zdolny Ślązak Gimnazjalista odbywa się pod wspólną nazwą Zdolny Ślązak 

 

Skrót regulaminu: 
  • Do konkursu może przystąpić każdy uczeń klas IV-VIII z terenu Dolnego Śląska zgłoszony przez szkołę.
  • Zgłaszanie szkół, pobieranie arkuszy do etapu szkolnego i wpisywanie wyników przez szkolne komisje konkursowe odbywa się za pośrednictwem internetu.
  • Pierwszy etap odbywa się w macierzystej szkole w wyznaczonym dniu. W czasie 60 minut rozwiązuje się 40 zadań testu jednokrotnego wyboru z matematyki i fizyki.  
  • Do etapu powiatowego kwalifikuje się co najmniej 5% uczestników etapu szkolnego z każdej szkoły.
  • Etap powiatowy odbywa się w wyznaczonych szkołach. Trwa 90 minut i zawiera 24 zadania testowe i  otwarte (punktowane w skali 1-3) z matematyki i fizyki.
  • Do finału kwalifikuje się 10% uczestników zawodów powiatowych. Wybierają oni dyscyplinę, w której chcą rozgrywać zawody finałowe.
  • Etap finałowy rozgrywany jest w Instytucie Matematycznym i Instytucie Fizyki UWr.
  • Finał matematyczny to 6 zadań otwartych do rozwiązania w ciągu 150 minut. 
  • Finał z fizyki jest ustny i polega na wyjaśnianiu problemów teoretycznych, rozwiązywaniu zadań rachunkowych, obserwowaniu i wyjaśnianiu prezentowanych doświadczeń, samodzielnym wykonaniu doświadczenia oraz zinterpretowaniu jego wyników z powołaniem się na zasady i prawa fizyczne.
  • Laureatami zostaje ok. 30% uczestników finału matematycznego i fizycznego. Otrzymują oni imienne zaproszenia (adresowane na szkołę) na uroczystą galę, podczas której wręczane są nagrody.
  • Wyniki poszczególnych etapów publikowane są na stronie internetowej konkursu. Uczniowie mogą mieć wgląd do swoich prac i mają prawo składania reklamacji.  Prace z etapu II i III są skanowane i udostępniane w internecie po wpisaniu kodu zawodnika.
  • Podczas zawodów dozwolone jest używanie kalkulatorów.

     

Przykładowe zadania: 

Etap szkolny

1. Liczba 222 444 666 888 000 nie dzieli się przez:
A. 3   B. 4   C. 5   D. 6   E. 9

2. Motocyklista przejechał pierwszą połowę drogi z szybkością 15 km/h, a drugą połowę z szybkością 30 km/h. Średnia szybkość motocyklisty na całej trasie wynosiła:
A. 15,0 km/h   B. 20,0 km/h   C. 22,5 km/h   D. 45,0 km/h   E. inna odpowiedź

3. Podczas zawodów Strong Men siłacz usiłował podnieść z ziemi głaz ważący 1000 N, działając na niego siłą o wartości 800 N. W opisanej sytuacji głaz naciskał na podłoże siłą o wartości:
A. 1800 N   B. 1000 N   C. 800 N   D. 200 N   E. inna odpowiedź

4. Na ćwiartce okręgu zaznaczono 4 różne punkty. Ile jest trójkątów rozwartokątnych, mających wszystkie wierzchołki w tych punktach?
A. 4   B. 3   C. 2   D. 1   E. inna odpowiedź

 

Etap powiatowy

1. Zapis dziesiętny drugiej potęgi liczby 20000...007 (pomiędzy 2 a 7 jest 2007 zer) ma ..... zer. W najwyższym rzędzie tego zapisu stoi cyfra .....

2. Jednostką miary kątowej mniejszą niż stopień jest minuta, a mniejszą niż minuta jest sekunda. Podaj prędkość wskazówki:
a) minutowej w minutach na minutę    b) sekundowej w sekundach na sekundę

3. Wojtek zaznaczył 5 punktów. Na ile sposobów może połączyć je:
a) łamaną zamkniętą   b) łamaną otwartą?

4. Z pewnej ilości 25 procentowego roztworu soli odparowano połowę wody. Jakie stężenie ma otrzymany roztwór?

5. Na rzece oderwała się tafla lodu z siedzącym na niej wędkarzem o ciężarze 800 N. Kra miała grubość 10 cm i powierzchnię 4 m2. Wykonaj  obliczenia i odpowiedz, czy kra z wędkarzem utrzyma się na powierzchni rzeki czy utonie? Gęstość lodu wynosi 900 kg/m3, gęstość wody 1000 kg/m3.

6. Motorówka w czasie wyścigu pokonuje odległość tam i z powrotem, płynąc pod prąd i z prądem rzeki, z prędkością o tej samej wartości względem wody. Praca silnika wykonywana przez silnik motorówki w czasie płynięcia pod prąd jest ..... niż w czasie płynięcia z prądem. Moc silnika motorówki przy ruchu w górę rzeki jest ..... w porównaniu do mocy silnika, gdy motorówka płynie w dół rzeki.

 

Finał matematyczny

1. Kwadrat o polu 144 cm2 ma wspólną przekątną z prostokątem. Figura, która jest częścią wspólną kwadratu i prostokąta ma pole równe 96 cm2. Oblicz pole prostokąta.

2. Jurek napisał dwie liczby trzycyfrowe jedna pod drugą. Obok każdej z nich napisał nową liczbę tak, aby odpowiednie cyfry obu liczb uzupełniały się do 9. Dwie wyjściowe liczby pomnożył i otrzymał 98 000, a po pomnożeniu dwóch dopisanych otrzymał 109 988. Ile jest równa suma liczb napisanych na początku, a ile tych, które zostały dopisane?

 

Finał fizyczny

1. W dużym akwarium, całkowicie wypełnionym wodą, znajdują się dwie kule, stalowa i plastikowa. Kula wykonana ze stali zanurzona jest w górnej części akwarium, zaś plastikowa w dolnej. Po wprawieniu w ruch akwarium zamocowanego na wózku, obydwie kule wychyliły się w przeciwne strony. Powołując się na prawa fizyczne, wyjaśnij zaobserwowane zjawisko.

2. Na powierzchnię wody, znajdującej się w płaskim naczyniu, delikatnie położono kilka zapałek i upuszczono kropelkę płynu do mycia naczyń. Zapałki odpłynęły w różne strony. Doświadczenie powtórzono w ten sposób, że do powierzchni wody przytknięto kostkę cukru. Zapałki przypłynęły do siebie.
a) Posługując się modelem kinetyczno-cząsteczkowej budowy materii, wyjaśnij zaobserwowane zjawisko.
b) Podaj co najmniej dwa przykłady wykorzystania tego zjawiska.

3. Posługując się aluminiową rurką, magnesem i nienamagnesowanym pręcikiem, wykonaj następujące doświadczenie: wrzuć do pionowo ustawionej rurki kolejno
a) nienamagnesowany pręcik,     b) magnes
i zaobserwuj zachodzące zjawiska. Powołując się na prawa fizyczne, wyjaśnij zaobserwowane różnice w zachowaniu się ciał.

Pytanie

Czy jeśli uczeń będzie startował w obu finałach (matematycznym i fizycznym) i w jednym z nich uzyska bardzo dobry wynik, a w drugim niski, to wynik drugiej części będzie miał wpływ na zostanie laureatem pierwszej?

Próba odpowiedzi

O ile nam wiadomo, uczeń zakwalifikowany do finału musi wybrać fizykę lub matematykę. Nie może startować w obu częściach. Ale w regulaminie są częste zmiany, więc to jest raczej pytanie do organizatorów konkursu.

Co???

Uczeń musi wybrać to lub to?! To skandal! A jeśli jest uzdolniony w obydwu przedmiotach?

Kontynuacja

Nie wiem, w jakiej formule będzie przebiegał konkurs za rok, bo będzie 8 klas w SP. Tam się pewnie nic nie zmieni. Ale co będzie z konkursem dla gimnazjalistów? Co z klasami drugimi i trzecimi? Z konkursu gimnazjalnego nie należy rezygnować aż do roku 2018/2019 włącznie. Wtedy konkurs mógłby zostać zamieniony na konkurs zDolny Ślązak Licealista. To dobry pomysł, gdy znikną gimnazja.

Powrót na górę strony