kwiecień 2022

Data ostatniej modyfikacji:
2022-07-26

Zad. 1. Jakie podręczniki do geometrii dla szkół średnich (gimnazjów) były stosowane w Polsce w pierwszych latach po zakończeniu I wojny światowej? Kto napisał podręczniki do nowego programu nauczania geometrii w szkole średniej (gimnazjum) wprowadzonego w wyniku reformy szkolnej w 1933 roku?

Zad. 2. Jakie podręczniki do geometrii dla szkół średnich były stosowane w Polsce w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej? Kto napisał podręczniki do nowego programu nauczania geometrii w szkole średniej wprowadzonego w wyniku reformy szkolnej w 1966 roku?

Zad. 3. Gdzie i kiedy po raz pierwszy został wprowadzony egzamin dojrzałości po szkole średniej, stanowiący warunek dalszego kształcenia na uniwersytetach?

 

Wyniki: 

W tym miesiącu punkty zdobyli:

  • 3 - Krystyna Lisiowska - redaktor z Warszawy, Bolesław Mokrski - emerytowany nauczyciel z Przyszowic,
  • 2,5 - Daria Bumażnik - chemik z Piechowic,
  • 1 - Ignacy Włodarski.

 

Odpowiedzi: 

Zad. 1. Podręczniki do geometrii dla szkół średnich (gimnazjów) używane w pierwszych latach po zakończeniu I wojny światowej:

  • Antoni Łomnicki, Geometryja. Podręcznik dla szkół średnich. Części I-IV (Planimetrya, Stereometrya, Trygonometrja, Geometrja analityczna), Lwów 1911, 1912, 1914, 1920, 1923, 1930
  • Zarys geometrii (dla kl. II i III szkół średnich), tłum. L. Hordyński, Lwów 1911-1913
  • Richard Suppantschitsch, Podręcznik geometrii, Trygonometria, Geometria analityczna, Lwów 1913
  • Richard Suppantschitsch, Poglądowa nauka geometrii (dla I klasy szkół średnich)
  • Ignacy Kranz, Geometrya poglądowa (Podręcznik na klasę 1 gimnazyów, gimnazjów realnych i szkół realnych), Kraków 1917
  • Jan Zydler, Geometrya w zakresie szkoły średniej, Warszawa 1918, 1925
  • Zygmunt Szczawiński, Stefan Kamiński, Trygonometrja ze zbiorem zadań. Podręcznik szkolny, Warszawa 1918
  • Władysław Wojtowicz, Zarys geometrji elementarnej z licznymi zadaniami: do użytku szkół średnich, 1919
  • Władysław Wojtowicz, Zarys geometrji elementarnej do użytku w szkołach średnich, Lwów 1921, 1926
  • Franciszek Włodarski, Geometrja analityczna płaska,1923
  • Stefan Banach, Wacław Sierpiński, Włodzimierz Stożek, Arytmetyka i geometrja dla klasy I szkół średnich, 1923

Po reformie szkolnej z 1933 i wprowadzeniu nowego programu nauczania geometrii Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w 1934 uznało poniższe wydawnictwa za dozwolone do użytku szkolnego:

  • Bolesław Iwaszkiewicz, Geometrja. Dla klasy II gimnazjalnej, 1934
  • Antoni Łomnicki, Geometrja. Dla II klasy gimnazjalnej, 1934
  • Jan Zydler, Geometrja. Podręcznik na klasę II gimnazjalną, 1934.

W roku szkolnym 1937/38 do listy podręczników dostosowanych do nowych programów i "dozwolonych do użytku w gimnazjach według nowego ustroju" doszły:

  • Stanisław Straszewicz, Stefan Kulczycki, Geometria dla II klasy gimnazjalnej, 1934
  • Stanisław Straszewicz, Stefan Kulczycki, Geometria dla III klasy gimnazjalnej, 1935
  • Stanisław Straszewicz, Stefan Kulczycki, Geometria dla IV klasy gimnazjalnej, 1936
  • Zygmunt Chwiałkowski, Wacław Schayer, Alfred Tarski, Geometria dla III klasy gimnazjalnej, 1935
  • Bolesław Iwaszkiewicz, Geometrja. Dla klasy III gimnazjalnej, 1935
  • Bolesław Iwaszkiewicz, Geometrja. Dla klasy IV gimnazjalnej, 1936
  • Antoni Łomnicki, Geometrja. Dla III klasy gimnazjalnej, 1935
  • Antoni Łomnicki, Geometrja. Dla IV klasy gimnazjalnej, 1936

Zad. 2. Podręczniki do geometrii dla gimnazjum zatwierdzone przez Ministerstwo Oświaty do użytku 1.06.1946 (Dziennik Urzędowy Ministerstwa Oświaty Nr 6 z 26 lipca 1946 Poz. 178):

  • Stanisław Straszewicz, Stefan Kulczycki, Geometria dla II klasy gimnazjalnej, 1934
  • Stanisław Straszewicz, Stefan Kulczycki, Geometria dla III klasy gimnazjalnej, 1935
  • Stanisław Straszewicz, Stefan Kulczycki, Geometria dla IV klasy gimnazjalnej, 1936

Od roku szkolnego 1948/49 w szkolnictwie powszechnym były dwa stopnie: podstawowy 7-letni
(klasy I-VII) oraz 4-letni ogólnokształcący (klasy VIII-XI). W klasach VIII i IX nadal wykorzystywano podręczniki do geometrii Straszewicza i Kulczyckiego. A w klasie XI dochodziły:

  • Stanisław Straszewicz, Stefan Kulczycki, Geometria analityczna
  • Stanisław Straszewicz, Stefan Kulczycki, Geometria wykreślna
  • Włodzimierz Krysicki, Jan Zydler, Zarys geometrii analitycznej dla liceum ogólnokształcącego

Podręczniki do nowego programu nauczania geometrii w szkole średniej wprowadzonego w wyniku reformy szkolnej w 1966 roku:

  • Zofia Krygowska, Janina Maroszkowa, Geometria dla kl. I liceum ogólnokształcącego, 1966
  • Zofia Krygowska, Janina Maroszkowa, Geometria dla kl. II liceum ogólnokształcącego, 1967
  • Zofia Krygowska, Gustaw Treliński, Geometria dla IV klasy liceum i technikum, Warszawa 1971, 1979.

Od roku  szkolnego  1970/71 Ministerstwo Oświaty i Szkolnictwa Wyższego dopuściło dodatkowo do użytku szkolnego podręczniki do geometrii:

  • Witold Janowski, Geometria dla kl. I liceum ogólnokształcącego
  • Witold Janowski, Geometria dla kl. II liceum ogólnokształcącego
  • Maciej Bryński, Geometria dla kl. IV liceum ogólnokształcącego oraz czteroletniego technikum i liceum zawodowego.

Zad. 3. Za twórcę egzaminu maturalnego uważany jest Karl von Zedlitz - pruski polityk, minister stanu, minister sprawiedliwości oraz minister spraw kościelnych i szkolnych za panowania Fryderyka II Wielkiego. To on wprowadził w Prusach w roku 1788 odpowiednik dzisiejszej matury, który był egzaminem końcowym dla absolwentów szkół średnich (Abiturientenexamen an die Universität). Zdanie tego egzaminu wprowadzało w krąg elity państwowej i pozwalało na podjęcie dalszych studiów na uniwersytecie bądź pracy w administracji. Po pomyślnym zdaniu tego egzaminu abiturient otrzymywał świadectwo dojrzałości - niem. Zeugniss der Reife. W 1834 pruskie ministerstwo edukacji zmodyfikowało nazwę egzaminu na Maturitäts-Prüfungen (niemieckie słowo Reife zamienione zostało na łacińskie maturitas - dojrzałość). W Polsce egzamin dojrzałości wprowadzono w 1812, w Księstwie Warszawskim, w szkołach departamentowych. W Austrii wprowadzono maturę w 1849, we Francji w 1852, w Rosji w 1869 roku, a w Anglii w 1874 roku.

 

Powrót na górę strony