marzec 2019

Data ostatniej modyfikacji:
2019-08-10

Zad. 1. Kto jest uważany za ojca Polskiej Szkoły Matematycznej? Jakie zasady ideologiczne przyświecały powstaniu tej szkoły? Gdzie i kiedy zostały ogłoszone?

Zad. 2. Jakie uniwersytety działały na terenie Polski po odzyskaniu przez nią niepodległości? Dla każdego podaj po dwa nazwiska działających tam matematyków.

Zad. 3. W którym z ww ośrodków najwcześniej zaczęło działać Polskie Towarzystwo Matematyczne? 

 

Wyniki: 

W marcu punkty zdobyli:

  • 3 pkt: Zygmunt Krawczyk - nauczyciel w SLO Żary,
  • 2,5 pkt: Daria Bumażnik - studentka chemii i toksykologii sądowej na UWr,
  • 2 pkt: Krystyna Lisiowska - redaktor z Warszawy, Bolesław Mokrski - emerytowany nauczyciel z Przyszowic.

 

Odpowiedzi: 

Zad. 1. Polska Szkoła Matematyczna to określenie środowiska matematyków działających w Polsce w dwudziestoleciu międzywojennym. Za jej twórcę uważany jest Zygmunt Janiszewski (1888-1920), który sformułował warunki, aby polska matematyka odniosła sukcesy i została zauważona na arenie międzynarodowej. Było to:

  • skupienie się na wybranych, niedawno powstałych obszarach matematyki: teorii mnogości, podstawach matematyki i logice, gdzie mniej ważna jest tradycja i jest pole dla śmiałych pomysłów, 
  • skupienie wokół tej dziedziny wszystkich młodych, twórczych matematyków, konsolidacja zespołów badaczy o tych samych zainteresowaniach pracujących w jednym miejscu,
  • stworzenie na uniwersytetach dodatkowych katedr profesorskich podobnej specjalności, by uczelnie mogły stać się kuźnią młodych talentów,
  • nawiązanie matematycznej współpracy między polskimi uniwersytetami,
  • utworzenie specjalistycznych czasopism skupionych na wybranych obszarach badań i wydawanych w językach międzynarodowych (wówczas były to francuski, niemiecki, angielski i włoski), które byłyby forum wymiany myśli związanych z badaną problematyką.

Te zasady zostały ogłoszone w 1918 w czasopiśmie „Nauka Polska”, gdzie został opublikowany artykuł Janiszewskiego „O potrzebach matematyki w Polsce” napisany jeszcze w 1917 roku w odpowiedzi na ankietę rozesłaną przez Kasę im. Mianowskiego do uczonych z różnych dziedzin z prośbą o przekazanie informacji dotyczących potrzeb polskiej nauki.

Zad. 2. Uniwersytety II RP w kolejności ich powstania (z podaniem głównych przedstawicieli, gałęzi badań i wydawanego czasopisma):

  • Uniwersytet Jagielloński w Krakowie (zał. 1364) - Stanisław Zaremba, Kazimierz Żorawski - teoria równań różniczkowych i funkcji analitycznych, geometria różniczkowa - Rozprawy Polskiego Towarzystwa Matematycznego (zał. 1920)
  • Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie (zał. 1579) -  Antoni Zygmund, Juluisz Rudnicki, Józef Marcinkiewicz
  • Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie (zał. 1661) - Józef Puzyna, Hugo Steinhaus, Stefan Banach - analiza funkcjonalna - Studia Mathematica (zał. 1929)
  • Uniwersytet Warszawski, od 1935 Uniwersytet Józefa Piłsudskiego w Warszawie (zał. 1816) - Zygmunt Janiszewski, Stefan Mazurkiewicz, Wacław Sierpiński - teoria mnogości, logika i topologia - Fundamenta Mathematicae (zał. 1920)
  • Uniwersytet Lubelski, od 1928 Katolicki Uniwersytet Lubelski (zał. 1918) - nie posiadał wydziału Matematyczno-Fizycznego
  • Uniwersytet Poznański (zał. 1919) - Zdzisław Krygowski, Marian Rejewski, Henryk Zygalski, Jerzy Różycki - funkcje analityczne, kryptologia.

Poza uniwersytetami w międzywojennej Polsce działały też uczelnie techniczne: Szkoła Akademiczno-Górnicza w Kielcach (zał. 1816), Politechnika Lwowska (zał. 1843), Politechnika Warszawska (zał. 1915) i  Akademia Górnicza w Krakowie (zał. 1919).

Zad. 3. Pierwsze stowarzyszenie zrzeszające polskich matematyków powstało jeszcze przed odzyskaniem niepodległości - 3 grudnia 1917 - pod nazwą Polskie Towarzystwo Matematyczne we Lwowie (jego rejestracja nastąpiła 14 IV 1918). Działali w nim m.in.: Józef Puzyna, Hugo Steinhaus, Zdzisław Krygowski, Wacław Sierpiński, Zygmunt Janiszewski i Antoni Łomnicki. Ten ostatni złożył w 1919 roku akces przystąpienia kolegów ze Lwowa do Towarzystwa Krakowskiego, jeśli jego działalność zostanie rozszerzona na całą Polskę. Tak się też stało. Po przekształceniu Towarzystwa Matematycznego w Krakowie w Polskie Towarzystko Matematyczne w 1920, Oddział Lwowski PTM został powołany jako pierwszy poza Krakowem w 1921 roku.

 

Powrót na górę strony