październik 2016

Zad. 1.

a) Lars Ahlfors (Finlandia) i Jesse Douglas (USA) w 1936 roku.

b) Co prawda nagroda Nobla nie jest przyznawana w dziedzinie matematyki, ale matematycy mogą ją zdobyć w innych dziedzinach (w tym także za wyniki matematyczne). W 1904 roku hiszpański matematyk José Echegaray y Eizaguirre otrzymał nobla w dziedzinie literatury, podobnie jak w 1950 roku Bertrand Russel. Natomiast w 1975 roku rosyjski matematyk Leonid Kantorowicz - twórca programowania liniowego - odebrał nagrodę im. Nobla w dziedzinie ekonomii. Podobnie w 1994 roku matematyk amerykański John Nash otrzymał nobla z ekonomii za stricte matematyczne wyniki z teorii gier. Taka sama sytuacja miała miejsca w 2012 roku w przypadku Llyoyda Shapleya - także amerykańskiego specjalisty z teorii gier. Sam Shapley uważa się za czystego matematyka i twierdzi, że nigdy nawet nie uczęszczał na wykłady z ekonomii. Uznawaliśmy zarówno odpowiedzi dotyczące nagród za wyniki matematyczne jak i literackie. Nie uznawaliśmy odpowiedzi, które dotyczyły fizyków i ekonomistów. 

c) Powszechnie za twórcę fraktali uważa się Benoîta Mandelbrota (lata 70. XX wieku), gdyż to on użył po raz pierwszy tego pojęcia i spopularyzował geometrię fraktali. Ale przykłady fraktali były znane znacznie wcześniej (pojawiały się od końca XIX wieku), np. zbiór Cantora (1883), krzywa Peana (1887), krzywa Kocha (1904), cmentarzyk Janiszewskiego (1913), trójkąt Sierpińskiego (1915), zbiór Julii (1918), przykłady Bezikowicza (lata 20. XX w).

d) Chociaż wg Kroneckera liczby naturalne dał ludziom dobry Bóg, to ich formalną definicję aksjomatyczną podał Giuseppe Peano w 1891 roku w "Arithmetices principia, novo methodo exposita".

e) Wolfgang Haken i Kenneth Appel przy użyciu komputera w 1976 roku.

f) W 1888 roku Samuel Dickstein oraz Władysław Gosiewski, Edward Natanson i Władysław Natanson wydał I tom "Prac matematyczno-fizycznych". W 1955 roku rozdzielono je na „Prace Matematyczne” i „Wiadomości Matematyczne”, a w 1967 r. „Prace Matematyczne” zmieniły tytuł na „Commentationes Mathematicae”. W 1920 roku w Warszawie Zygmunt Janiszewski, Stefana Mazurkiewicz i Wacław Sierpiński założyli "Fundamenta Mathematicae”. Wszystkie te czasopisma wychodzą do dziś.

Zad. 2.

a) Calculus - z łaciny znaczy kamyk, a kamykami wykonywano rachunki na abakusach, stąd stały się synonimem rachowania. W XV wieku uzyto słowo calcul w znaczeniu rachunek w języku francuskim. Obecnie nazwa calculus oznacza głównie rachunek różniczkowy i całkowy.

b) Zbiory Julii - fraktale, których nazwa pochodzi od nazwiska francuskiego matematyka Gastona Julii (1893-1978).

c) Przestrzeń polska - w topologii jest to przestrzeń ośrodkowa, metryzowalna w sposób zupelny. Nazwa została nadana dla uhonorowania wkładu polskiej szkoły matematycznej w rozwój topologii ogólnej.

d) Grupa abelowa - to grupa, w której działanie jest przemienne. Nazwa pochodzi od nazwiska norweskiego matematyka Nielsa Abela (1802-1829).

Zad. 3. Przykładowe odpowiedzi:

a) Alfred Tarski
b) August Ferdynand Möbius
c) Ernst Eduard Kummer
d) Francois Viète, Franciszek Leja, Franciszek Mertens
e) Hans Hanh
f) George Boole, Jerzy Spława-Neumann, Jerzy Różycki
g) Peter Dirichlet, Pierre de Fermat
h) Rudolf Lipschitz
i) Richard Dedekind
j) Stanisław Marcin Ulam
k) Wojciech z Brudzewa