styczeń 2011

Data ostatniej modyfikacji:
2011-03-16

Zad. 1. Jak wygląda najmniejsza liczba naturalna o sumie cyfr 2011?

Zad. 2. Ile sekund liczyła w przybliżeniu nasza era, w chwili gdy rozpoczął się rok 2011?

Zad. 3. Marta mówi, że robiąc 2011 kroków, obeszła wczoraj wrocławski Rynek. Czy to możliwe? Uzasadnij.

 

Wyniki: 

Za rozwiązania zadań ze stycznia maksymalną ocenę 3 punktów przyznaliśmy 38 Ligowiczom. Byli to:

Gabriela Bać, Weronika Barabasz, Kacper Barański, Maciek Bartosik, Maciej Brzyski, Martyna Bużek, Bartosz Czyżewski, Ania Decker, Małgorzata Desput, Anna Górska, Szymon Guzik, Paulina Jacykowska, Sylwia Jurek, Aleksandra Kudryńska, Tomasz Kuśmierczyk, Miriam Lang, Joanna Lisiowska, Korneliusz Litman, Wojciech Łukasik, Klaudia Marcinkiewicz, Bartosz Mękarski, Natalia Mikulska, Magda Minkiewicz, Adam Morawski, Michał Niżyński, Aleksandra Ogrodnik, Nina Oszczanowska, Adrian Pietrzak, Weronika Pinda, Alicja Pogorzelska, Sylwia Rączy, Natalia Romek, Ludwik Rydzak, Beata Siorek, Barbara Słodzińska, Klaudia Wawruszak, Kajetan Wilczak, Grzegorz Zawadzki.

Po 4 miesiącach Ligi pełną pulę 12 punktów mają:

Gabriela Bać z SP w Racławówce, Weronika Barabasz z SP nr 21 w Radomiu, Kacper Barański z SP 28 w Wałbrzychu, Bartosz Czyżewski z SP nr 6 w Jeleniej Górze, Ania Decker z SP nr 107 we Wrocławiu, Małgorzata Desput z SP nr 6 w Jeleniej Górze, Anna Górska z SP 2 w Oleśnie, Paulina Jacykowska z SP Lauder Etz Chaim we Wrocławiu, Sylwia Jurek z SP w Iłowie, Tomasz Kuśmierczyk z SP nr 24 we Wrocławiu, Joanna Lisiowska z KSP im. ks. P. Skargi w Warszawie, Korneliusz Litman z SP nr 45 w Białymstoku, Magda Minkiewicz z SP 46 we Wrocławiu, Aleksandra Ogrodnik z SP w Strzałkowie, Weronika Pinda z SP nr 28 w Wałbrzychu, Alicja Pogorzelska z SP Atut we Wrocławiu, Ludwik Rydzak z SP nr 15 w Opolu, Beata Siorek z SP nr 5 w Wieluniu, Barbara Słodzińska z SP nr 2 w Miliczu i Kajetan Wilczak z SP nr 7 w Sochaczewie.

Gratulujemy!

 

Odpowiedzi: 

Zad. 1. Ta liczba powinna być "jak najkrótsza", więc w jej zapisie powinno być jak najwięcej dziewiątek. 2011:9 = 223, reszty 4, więc najkrótszy zapis będzie się składał z 223 dziewiątek i jednej czwórki. Aby była to najmniejsza z liczb o takim zapisie, czwórka powinna być jej pierwszą cyfrą.

Zad. 2. Do końca roku 2010 od początku naszej ery upłynęło 2010 lat, nie jest jednak łatwo ustalić, ile to dokładnie dni - nie wiemy dziś, czy 4 rok n.e. był przestępny (do roku 5 lata przestępne nie były liczone regularnie co cztery!), natomiast w roku 1582 papież Grzegorz XIII wprowadził (obowiązujący do dziś) tzw. kalendarz gregoriański, według którego lata o numerach podzielnych przez 100, ale niepodzielnych przez 400, nie są przestępne. W dodatku żeby skorygować błędy wynikłe ze stosowania wcześniejszego kalendarza (zwanego "juliańskim", bo wprowadzonego przez Juliusza Cezara), w roku 1582 po 4 października nastąpił 15 października! Zatem liczba dni od początku naszej ery do roku 2011 roku to 2010·365 + 502 (lata o numerach podzielnych przez 4) – 10 ("wypadnięte" dni w 1582 r.) – 3 (nieprzestępne mimo numerów podzielnych przez 4 lata 1700, 1800 i 1900) i jeszcze być może – 1, jeśli rok 4 nie był przestępny. Daje to wartości 734139 lub 734138. Żeby obliczyć, ile to sekund, należy liczby te pomnożyć przez 24·60·60, co da 63.429.609.600 lub 63.429.523.200, ale żadna z tych wartości i tak nie jest dokładną odpowiedzią, ponieważ od roku 1972 mierzymy czas tak precyzyjnie, że aby dostosować go do zjawisk astronomicznych (obrotu Ziemi i jej obiegu wokół Słońca), co kilka lat (kiedy astronomowie stwierdza taką potrzebę, ostatnio było to 1 stycznia 2009) dodaje się lub odejmuje sekundę. Dokładna wartość tak wielkich liczb nie jest jednak zwykle nikomu potrzebna, więc możemy zupełnie "bezpiecznie" powiedzieć, że prawidłowa odpowiedź to około 63 miliardów 430 milionów.

Zad. 3. Pojedynczy krok to ok. pół metra, Marta przebyła więc mniej więcej kilometr. Wrocławski Rynek jest jednym z największych średniowiecznych rynków w Europie (w Polsce ponoć drugim co do powierzchni po krakowskim) i jego obwód to ok. 800 m, sytuacja opisana w zadaniu jest zatem jak najbardziej możliwa.
Uwaga: Marta nie musiała wcale, jak uznała część Ligowiczów, zrobić parzystej liczby kroków, bo obejście Rynku nie musi oznaczać poruszania się po idealnym prostokącie, a nawet gdyby, to kroki człowieka nie są nigdy idealnie równe. (Odpowiedzi podające takie geometryczno-liczbowe uzasadnienia oceniamy na 0,5 pkt).

 

Przybliżenie

W jakim przybliżeniu ma być podana odpowiedź do zad 2?

Odpowiedź

Przybliżenie powinno być możliwie najlepsze, jakie wiarygodnie można uzyskać. Jakie dokładnie - to element zadania.

Zad. 3

Podejdźmy do zadania 3 matematycznie. Co to jest krok jako miara. Każdy człowiek ma inną długość kroku i w zależności od przyjętej definicji krok może się równać od 0,8 m do 1,5 m. Jest to długość 'podwójnego kroku', czyli odległość między kolejnymi śladami jednej stopy. Jest pozaukładową jednostką miary długości. Rynek Wrocławski ma wymiary 205 m na 175 m, czyli obwód rynku wynosi 760 m. Gdybyśmy przyjęli, że krok Marty wynosił 0,8 m, to żeby obejść rynek wrocławski, musiałaby zrobić ich 950 (760 : 0,8 = 950). Lecz Marta mówiła, że zrobiła 2011 kroków. Marta nie mogła zrobić 2011 kroków, obchodząc rynek wrocławski, bo przyjęliśmy najmniejszą miarę kroku. Gdyby Marta przy tej samej przyjętej mierze kroku wykonała 2011 kroków, to pokonałaby 1608,8 m. Skąd wzięło się obiektywne założenie, że krok ma około 0,5 m? Obwód rynku możemy obliczyć dokładnie, a chyba o to chodzi w matematyce...

Zad. 1

Cyfry mieszczą się w przedziale 0-9, przynajmniej tak mnie nauczyli. Znów zadanie sformułowane nieprecyzyjnie. Suma cyfr 2 0 1 1 to 4.

Litości!

Oczywiście że cyfr jest 10 (od 0 do 9). Oczywiście, że suma cyfr liczby 2011 to 4. Ale już suma cyfr 99 to 18, a suma cyfr liczby złożonej z 2011 jedynek to 2011. Przecież suma cyfr może być dowolną liczbą, nie musi być cyfrą. Czytajcie treści zadań ze zrozumieniem.

Zad. 3

"Obiektywne założenie", jak pisze Uczestniczka, że krok ma około 0,5 m, bierze się z obserwacji. Skoro - jak sama podajesz - krok podwójny to od 0,8 m do 1,5 m, to pojedynczy wynosi właśnie około pół metra. W zadaniu pytaliśmy, czy opisana sytuacja jest możliwa, odpowiedzią jest zatem "tak" - Marta mogła przecież wykonywać właśnie takie kroki. Jeśli zaś chodzi o dokładne obliczenie obwodu wrocławskiego Rynku, to po pierwsze nie jest to możliwe z dowolną dokładnością, bo nie da się idealnie dokładnie zmierzyć choćby nierównej kostki, którą jest wyłożony. Po drugie nie ma takiej potrzeby, ponieważ obejście Rynku nie oznacza wcale poruszanie się po obwodzie jakiegoś prostokąta (zakładając w ogóle, że rzeczywisty plac ma kształt abstrakcyjnej przecież figury geometrycznej), i w zadaniu chodziło właśnie przede wszystkim o umiejętne oszacowanie (przybliżenie) występujących w nim realnych wielkości. Jest to cenna matematyczna umiejętność, być może nawet cenniejsza niż obliczanie obwodów prostokątów.

Zad. 1

Fakt, że suma cyfr 2, 0, 1 i 1 to 4, nie ma wiele wspólnego z zadaniem - w nim chodzi bowiem o sumę cyfr szukanej liczby. ("Liczby o sumie cyfr 2011" - tak jak np. 29 jest liczbą o sumie cyfr 11).

Dla zainteresowanych - zad. 3

Miarę kroku można określić, podobnie jak miarę innych tego typu jednostek, np. stopy czy łokcia. Dawniej pojedynczy krok był miarą długości stosowaną głównie w wojsku i kartografii. W przybliżeniu odpowiadał krokowi wojskowemu, ale posiadał określoną wartość i był równy 0,80 m. Zresztą właśnie od kroku wywodzi się mila. Wymiary Rynku we Wrocławiu są podawane z dużą dokładnością w wielu źródłach. Wielkość gruntu musi być określana dokładnie, bo w praktyce wiąże się ona na przykład z opłatą podatkową itp.

Zad. 3

Polecenie "uzasadnij" wiąże się z koniecznością podania konkretnych argumentów. Stąd wywody na temat wymiarów i kształtu wrocławskiego Rynku czy definicji kroku. Kształt Rynku, o którym mówimy, często jest określany jako prostokąt. W tej sytuacji uzasadnienie liczbowo-geometryczne jest, w moim odczuciu, też uzasadnione. W sposób bardzo wyczerpujący skomentowano rozwiązanie zad. 2. Brawo! Jednak nie bardzo rozumiem uzasadnienie, które podano do zad. 3. Obwód jest określany jako "mniej więcej kilometr" oraz "około 800m". 1000:0,5 = 2000 (kroków), 800:0,5 = 1600 (kroków).

Zad. 3

Stwierdzenie, że poruszanie mogłoby się odbywać po obwodzie Rynku zgodnie z figurą prostokąta i stąd wynika parzysta liczba kroków, wcale nie jest błędem. Odejmowanie za taką hipotezę punktów uważam za niesłuszne.

Powrót na górę strony