listopad 2013 - zakładanie firmy

Założenie własnej firmy nie jest czynnością skomplikowaną i nie wiąże się z żadnymi opłatami. Poniżej opisano, co należy zrobić, jeśli chcemy rozpocząć działalność gospodarczą. Od dwóch lat proces ten został uproszczony, a rejestracji można dokonać w jednym okienku w urzędzie miasta lub gminy, gdzie mieszkamy. Jeśli jest się do tego dobrze przygotowanym, wystarczy na to zaledwie kilka godzin.

Własną działalność gospodarczą może założyć jedynie osoba pełnoletnia. Należy w tym celu zabrać ze sobą dowód osobisty i wypełniony wniosek CEIDG-1 (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej). Rejestracji można dokonać również przez Internet, ale wtedy trzeba posiadać podpis elektroniczny (o którym napiszemy innym razem). Główne informacje, jakie zawiera druk CEIDG-1 to: 

• imię i nazwisko przyszłego właściciela firmy,
• adres zamieszkania,
• adres wykonywania działalności (może być taki sam jak adres zamieszkania),
• numer NIP (Numer Identyfikacji Podatkowej) właściciela - jeśli go nie mamy, CEIDG zwróci się do urzędu skarbowego właściwego ze względu na planowane miejsce prowadzenia działalności o jego nadanie,
• numer PESEL (Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności) - jest podany w dowodzie osobistym,
• nazwę firmy, która musi zawierać imię i nazwisko właściciela,
• datę rozpoczęcia działalności - nie można podać daty wstecznej w stosunku do dnia złożenie wniosku,
• nazwę urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania.

Przykład 1. Podaj przykładowe dane do wniosku CEIDG-1. 
Rozwiązanie. 

• imię i nazwisko: Jan Warzywko,
• adres zamieszkania: 52-311 Wrocław, ul. Marchewkowa 123 m. 321,
• adres wykonywania działalności: 52-311 Wrocław, ul. Szparagowa 321 m. 123,
• numer NIP: 472-000-00-07,
• numer PESEL: 70010122238,
• nazwa firmy: Salon Owoców i Warzyw - Jan Warzywko,
• data rozpoczęcia działalności: 04.11.2013,
• nazwa urzędu skarbowego: Urząd Skarbowy Wrocław-Krzyki.

Numer Identyfikacji Podatkowej NIP jest 10-cyfrowym kodem, który pozwala na jednoznaczne wskazanie każdego podatnika w kraju. Pierwsze trzy cyfry tego numeru tworzą tzw. prefiks. Oznacza on kod urzędu skarbowego, który nadał ten konkretny numer. Prefiksy odpowiadające różnym urzędom skarbowym można znaleźć w Internecie. 

Przykład 2. Jaki urząd skarbowy nadał numer NIP: 896-000-54-08?
Rozwiązanie. Prefiks 896 to kod Pierwszego Urzędu Skarbowego we Wrocławiu. Podany numer NIP należy do Uniwersytetu Wrocławskiego.

Ostatnia cyfra numeru NIP jest cyfrą kontrolną i służy do sprawdzenia, czy dany numer został poprawnie podany. Dzięki temu komputery natychmiast wykrywają częste błędy powstające przy nieuważnym przepisywaniu numerów, np. zamianę kolejności cyfr lub zastąpienie jakiejś cyfry przez inną. Cyfrę kontrolną oblicza się w następujący sposób: dziewięć pierwszych cyfr numeru NIP mnoży się kolejno przez wagi 6, 5, 7, 2, 3, 4, 5, 6, 7 i sumuje otrzymane wyniki, następnie sumę tę dzieli się przez 11. Reszta otrzymana z tego dzielenia jest właśnie cyfrą kontrolną. Chyba że reszta wyniesie 10, czyli będzie dwucyfrowa. Ale takiego NIPu nikt nie może posiadać, bo numery z taką resztą nie są po prostu przez urzędy nadawane.

Przykład 3. Czy numer NIP Uniwersytetu Wrocławskiego został w poprzednim przykładzie wpisany prawidłowo?
Rozwiązanie. Pierwszych dziewięć cyfr numeru NIP mnożymy przez ustalone wagi i wyniki sumujemy: 8·6+9·5+6·7+0·2+0·3+0·4+5·5+4·6+0·7 = 48+45+42+0+0+0+25+24+0 = 184. Teraz otrzymany wynik dzielimy przez 11 i obliczamy resztę z tego dzielenia: 184:11 = 16+⁸/₁₁, czyli 16 reszty 8. Widać, że reszta z dzielenia zgadza się z cyfrą kontrolną. Oczywiście przy wpisywaniu numeru NIP mogliśmy zrobić kilka błędów, ale prawdopodobieństwo tego, że skutki tych błędów zniosłyby się i dostalibyśmy tę samą cyfrę kontrolną, jest bardzo małe. 

Przykład 4. Jaka powinna wyjść cyfra kontrolna, gdyby w numerze NIP Uniwersytetu Wrocławskiego przestawić przez pomyłkę pierwsze dwie cyfry?
Rozwiązanie. Teraz suma kontrolna wynosi 9·6+8·5+6·7+0·2+0·3+0·4+5·5+4·6+0·7, czyli jest o jedną szóstkę większa i o jedną piątkę mniejsza niż poprzednio, więc w sumie zwiększa się o 1. Zatem reszta z dzielenia tez zwiększy się o 1 i wyniesie 9. Cyfra kontrolna NIP nie będzie się wtedy zgadzała.

Przykład 5. Dowiedz się jakie numery NIP mają Twoi rodzice lub Twoja szkoła. Sprawdź, czy są one poprawne. 

[koniec wykładu dla SP]

Numeracja PESEL została wprowadzona w Polsce w 1979 roku. Każdy Polak ma jednoznacznie przypisany taki 11-cyfrowy numer. Pierwszych 6 cyfr oznacza datę urodzenia w formacie RRMMDD (dwie ostatnie cyfry roku, dwucyfrowy numer miesiąca, dwucyfrowy numer dnia), dziesiąta cyfra koduje płeć - parzysta oznacza kobietę, a nieparzysta - mężczyznę. Ostatnia cyfra jest znowu cyfrą kontrolną.

Powstaje problem, jak rozróżnić numery PESEL osób urodzonych np. 15 listopada 1812 roku, 15 listopada 1912 roku i 15 listopada 2012 roku. System komputerowy robi to w następujący sposób: 

• dla 15 listopada 1912 roku pierwszych 6 cyfr to 121115 (data zapisana zgodnie z regułą RRMMDD)
• dla 15 listopada 1812 roku pierwszych 6 cyfr to 129115 (do numeru miesiąca dodano 80),
• dla 15 listopada 2012 roku pierwszych 6 cyfr to 123115 (do numeru miesiąca dodano 20).

Sprawdzanie poprawności numeru PESEL polega na przemnożeniu pierwszych dziesięciu cyfr kolejno przez wagi 1, 3, 7, 9, 1, 3, 7, 9, 1 i 3, zsumowaniu wyników i podzieleniu otrzymanej sumy przez 10. Jeśli reszta z tego dzielenia wyjdzie 0, to cyfra kontrolna wynosi 0, w pozostałych przypadkach odejmujemy resztę z dzielenia od 10 i dopiero tak uzyskujemy cyfrę kontrolną.

Przykład 6. Sprawdź poprawność numeru PESEL 83052100034.
Rozwiązanie. Data urodzenia nie budzi żadnych zastrzeżeń. Oznacza 21 maja 1983 roku. Jest to PESEL mężczyzny, ponieważ dziesiąta cyfra jest nieparzysta. Sprawdźmy jeszcze cyfrę kontrolną.  1·8+3·3+7·0+9·5+1·2+3·1+7·0+9·0+1·0+3·3 = 8+9+0+45+2+3+0+0+0+9 = 76. Liczba ta daje resztę 6 z dzielenia przez 10, zatem cyfra kontrolna wynosi 4. Podany numer wygląda na poprawny.

Przykład 7. Dowiedz się jakie numery PESEL mają Twoi rodzice. Sprawdź, czy są one poprawne. 

Pozostałe czynności, które należy wykonać przy zakładaniu działalności gospodarczej, opiszemy w kolejnych odcinkach.

Zadanie 1. Pan Waldemar Ekierka zamieszkał w wolnym pomieszczeniu w Twojej szkole i zamierza założyć tam działalność gospodarczą polegającą na produkcji linijek z drewna. Jakie dane powinien podać we wniosku CEIDG-1? Skonstruuj dla pana Waldemara poprawny numer NIP. Pomiń numer PESEL.

Zadanie 2. Urząd Skarbowy Wrocław-Stare Miasto posiada aż dwa kody. Są to 897 i 474. Dla każdego z nich podaj przykład numeru NIP, który mógł być nadany przez ten urząd.

Zadanie 3. Podaj sfałszowany numer NIP nadany rzekomo przez Urząd Skarbowy Wrocław-Fabryczna, który nie zawiera zer, jedynek ani dwójek.

Zadanie 1. Pan Waldemar Ekierka urodzony 15 maja 1975 roku zamieszkał w wolnym pomieszczeniu w Twojej szkole i zamierza założyć tam działalność gospodarczą polegającą na produkcji linijek z drewna. Jakie dane powinien podać we wniosku CEIDG-1? Skonstruuj dla niego poprawne numery PESEL i NIP. 

Zadanie 2. Urząd Skarbowy Wrocław-Stare Miasto posiada aż dwa kody. Są to 897 i 474. Czy dla każdego numeru NIP z prefiksem 897 istnieje jego odpowiednik z prefiksem 474? Odpowiedź uzasadnij. 

Zadanie 3. Jakie są najniższe możliwe numery PESEL dla chłopca i dziewczynki urodzonych 1 listopada 2013 roku?

Zadanie 1. Pan Waldemar Ekierka urodzony 15 maja 1975 roku zamieszkał w wolnym pomieszczeniu w Twojej szkole i zamierza założyć tam działalność gospodarczą polegającą na produkcji linijek z drewna. Jakie dane powinien podać we wniosku CEIDG-1? Skonstruuj dla niego poprawny numer PESEL i załóż, że miejscowy Urząd Skarbowy nadał panu Waldemarowi NIP, który jest następnym w kolejności poprawnym numerem po tym, jaki ma Twoja szkoła.

Zadanie 2. Ile numerów NIP spośród 100 kolejnych najniższych numerów musi odrzucić Urząd Skarbowy w Górze na Dolnym Śląsku, ze względu na resztę z dzielenia przez 11 równą 10?

Zadanie 3. Jak zmienić wagi w sprawdzaniu poprawności numeru PESEL, żeby wyeliminować ostatni krok w tym algorytmie, czyli nie odejmować reszty z dzielenia od dziesięciu.