grudzień 2013 - podatek dochodowy w firmie

W poprzednim miesiącu poznaliśmy podstawy zakładania własnej firmy. Nie wiązało się to z żadnymi kosztami. Tym razem zajmiemy się mniej przyjemną sprawą, mianowicie odprowadzaniem podatku dochodowego. Prowadząc działalność gospodarczą, trzeba pamiętać, że część zysku należy odprowadzić do skarbu państwa w postaci podatku. Rejestrując firmę, na trzeciej stronie druku CEIDG-1 (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej) zajdziemy rubrykę 18, a w niej oświadczenie: Oświadczam, że podatek dochodowy od osób fizycznych będę opłacać w formie i tu do wyboru mamy cztery sposoby rozliczania się z podatku:

• zasady ogólne,
• podatek liniowy,
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
• karta podatkowa.

Różnią się one sposobem obliczania podatku, możliwością korzystania z ulg lub rodzajem prowadzonej księgowości. Wybór formy podatku można (pod pewnymi warunkami) zmienić na początku kolejnego roku. Jednym z takich warunków jest wysokość uzyskanego przychodu w roku poprzednim.

Najprostszymi formami rozliczania podatku są: ryczałt i karta podatkowa.

Karta podatkowa może być stosowana przez podatników prowadzących określone (w rozporządzeniu Ministra Finansów) rodzaje działalności. Wysokość podatku zależy wtedy od trzech czynników: rodzaju prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników i liczby mieszkańców miejscowości, na terenie której prowadzona jest działalność. Co rok nowe stawki podatku są ogłaszane przez Ministra Finansów. Stawka ta jest niezależna od uzyskanego dochodu, ale może się okazać, że ponosząc w firmie stratę, nadal będziemy musieli płacić podatek. Podatek ten płacimy co miesiąc.

Przykład 1. Jaki podatek zapłaci pan January - ślusarz prowadzący jednoosobową działalność w miasteczku liczącym  7,5 tysiąca mieszkańców, rozliczający się według karty podatkowej?
Rozwiązanie. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów usługi ślusarskie jednoosobowe w miejscowości od 5 000 do 50 000 mieszkańców są obarczone podatkiem dochodowym w wysokości 423 zł miesięcznie.

Zaletą rozliczania się w formie karty podatkowej jest to, że naliczanie podatku jest bardzo proste. A wadą jest to, że tracimy możliwość korzystania z różnych ulg i odliczeń podatkowych. Jedynym możliwym w tej formie rozrachunku odliczeniem jest odjęcie od podatku części składki na ubezpieczenie zdrowotne (a dokładnie 31/36 tej składki), którą przedsiębiorca wpłaca za siebie i każdego z pracowników do Narodowego Funduszu Zdrowia.

Przykład 2. Ile wyniesie miesięczny podatek pana Bonawentury płacony zgodnie z kartą podatkową za jednoosobową działalność wulkanizatorską we Wrocławiu? Składka na ubezpieczenie zdrowotne właściciela zakładu wynosi 324 zł miesięcznie.
Rozwiązanie. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów w miejscowościach liczących powyżej 50 000 mieszkańców jednoosobowe usługi wulkanizatorskie są obłożone podatkiem w wysokości 465 zł. Pan Bonawentura może odliczyć od podatku 31/36·324 = 279 zł. Stąd jego miesięczny podatek wynosi 465 - 279 = 186 zł.

Inną prostą formą podatku jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. W tym rodzaju opodatkowania płaci się podatek zależny od przychodu, czyli od pieniędzy, jakie wpłynęły w danym miesiącu do firmy, niezależnie od tego, jakie poniosła ona koszty i czy na koniec miesiąca przyniosła zysk czy stratę. Stawka ryczałtu jest inna dla różnych branż, ale w przypadku niektórych firm (np. apteki, lombardu czy kantoru) nie można wybrać tej formy opodatkowania. Firma musi prowadzić księgowość, ale bardzo uproszczoną, sprowadzającą się tylko do spisywania wszystkich przychodów (czyli wpłat od klientów). Korzyścią ze stosowania podatku ryczałtowego jest możliwość odliczenia od przychodów całości składek na ubezpieczenia społeczne oraz odliczenia od podatku 31/36 składki na ubezpieczenie zdrowotne. 

Przykład 3. Pani Laurencja - lekarz stomatolog - osiągnęła w listopadzie przychód w wysokości 50 000 zł. Od tego przychodu może odliczyć składki na ubezpieczenia społeczne, które w listopadzie wyniosły 710,67 zł. Jej miesięczna składka na NFZ wynosi 261,73 zł. Oblicz wysokość podatku, jeśli pani Laurencja rozlicza się w formie ryczałtu.
Rozwiązanie. Przychód pomniejszony o koszt ubezpieczeń społecznych to 50000-710,67 = 49289,33 zł. Podatek ryczałtowy dla tzw. wolnych zawodów (a więc także lekarzy) wynosi 20%. Stąd wysokość podatku pani stomatolog jest równa 49289,33·0,2 = 9857,87 zł. Możemy go pomniejszyć o część składki do NFZ, czyli 31/36·261,73 = 225,38 zł. Stąd ostatecznie listopadowy podatek pani Laurencji wyniesie 9857,87-225,38 = 9632,49 zł, co po zaokrągleniu do złotych daje 9632 zł.

[koniec wykładu dla SP]

Bardziej złożoną formą odprowadzania podatków są zasady ogólne i podatek liniowy. W tych wariantach w firmie trzeba prowadzić bardziej skomplikowaną księgowość, bo trzeba obliczać miesięczny dochód, tzn. ewidencjonować wszystkie wpływy i wydatki, ponieważ podatek płaci się właśnie od uzyskanego dochodu, czyli od przychodu pomniejszonego o koszty działalności. Oznacza to, że firma płaci podatek tylko wtedy, gdy przynosi zyski, a gdy ponosi stratę, podatku nie zapłaci.

Podatek liniowy płaci się w wysokości 19% uzyskanego dochodu. Dochód możemy wcześniej pomniejszyć o składki na ubezpieczenia społeczne, a należny podatek - o 31/36 część składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Przykład 4. Oblicz wysokość podatku liniowego dla działalności firmy korepetytorskiej, która we wrześniu przyniosła 6 500 zł przychodu, składka na ubezpieczenie zdrowotne wyniosła 310,64 zł, składki na ubezpieczenia społeczne wyniosły 1276 zł, a pozostałe koszty działalności wyniosły 1 500 zł.
Rozwiązanie. Dochód z tej działalności to 6500-1500 = 5000 zł. Pomniejszony o składki na ubezpieczenia społeczne wynosi 5000-1276 = 3724 zł. Stąd podatek wynosi 0,19·3724 = 707,56 zł. Odliczając część składki na ubezpieczenie zdrowotne otrzymamy 707,56-31/36·310,64 = 440,06 zł. Co po zaokrągleniu daje 440 zł podatku.

Naliczanie podatku na zasadach ogólnych nie różni się od sposobu jego obliczania dla osób nieprowadzących działalności gospodarczej. Jest to podstawowa forma rozliczania się z podatku dochodowego. Oznacza to, że jeśli przedsiębiorca nie wybierze, w jakiej formie chce rozliczać swój podatek, to urząd skarbowy wybierze za niego właśnie tę formę. Podatek na zasadach ogólnych płaci się według następującej skali podatkowej:

•  podatek od dochodu w wysokości do 85 528 zł wynosi 18% dochodu minus kwota zmniejszająca podatek 556,02 zł
• podatek od dochodu ponad 85 528 zł jest równy 14 839,02 zł plus 32% z nadwyżki dochodu ponad 85 528 zł

Podobnie jak w podatku liniowym dochód możemy pomniejszyć o składki na ubezpieczenia społeczne, a podatek pomniejszamy o 31/36 część składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Przykład 5. Ile wyniesie podatek rozliczany na zasadach ogólnych od rocznego dochodu z działalności firmy budowlanej równego 90 000 zł?
Rozwiązanie. Zgodnie ze skalą podatkową wyniesie on 14839,02+0,32·(90000-85528) =  16270,06 zł, co po zaokrągleniu do złotych da 16 270 zł.

Dla przedsiębiorców osiągających niewielki dochód, bardziej korzystne jest płacenie podatku na zasadach ogólnych niż podatku liniowego, ponieważ płacą dzięki temu podatek o 1% niższy do kwoty 85 528 zł, a dodatkowo mają kwotę wolną od podatku równą 3 091 zł (0,18·3091 = 556,38), czego nie ma w podatku liniowym. Przy rozliczaniu w trybie podatku liniowego podatek płaci się już od dochodu równego 2,63 zł, ponieważ 0,19·2,63 = 0,50 zł, co po zaokrągleniu do złotówek daje 1 zł podatku. Stąd mamy pytanie: przy jakiej kwocie dochodu powyżej 85 528 zł obie formy podatku równoważą się. Wtedy dla dochodów większych niż ta kwota korzystniejszy będzie podatek liniowy, ze względu na niższą stawkę podatku (19% a nie 32%). Dodatkową zaletą podatku na zasadach ogólnych jest możliwość korzystania z ulg podatkowych, np. możliwości rozliczania się wspólnie ze współmałżonkiem.

Przykład 6. Ile wyniesie podatek płacony na zasadach ogólnych od rocznego dochodu z prowadzenia supersamu  wynoszącego 90 000 zł, gdy jego właściciel może rozliczać się wspólnie z niepracującą małżonką, która nie osiąga żadnego dochodu?
Rozwiązanie. Zgodnie ze skalą podatkową podatek wyniesie 2·(0,18·90000/2-556,02) = 15087,96 zł, co po zaokrągleniu da 15 088 zł.

Pozostałe czynności, które należy wykonać przy zakładaniu działalności gospodarczej, opiszemy w kolejnych odcinkach.

Zadanie 1. Zgodnie z kartą podatkową w miejscowości do 5000 mieszkańców kuśnierz (szyjący kożuchy) prowadzący działalność jednoosobową musi zapłacić miesięcznie 301 zł podatku, a gręplarz (czyszczący wełniane włókna) zatrudniający jednego pracownika musi zapłacić miesięcznie 322 zł podatku. Składka na NFZ obu przedsiębiorców jest identyczna, dodatkowo składka za pracownika gręplarza wynosi 144 zł. Kto z nich płaci wyższy podatek?

Zadanie 2. Ryczałt podatkowy dla wypożyczalni samochodów osobowych wynosi 17%. Firma Rent-a-Wrak miała w listopadzie przychód w wysokości 25 000 zł. Łączne składki na ubezpieczenie społeczne wyniosły w tym miesiącu 4 879,81 zł, a składka ma fundusz zdrowia za wszystkich pracowników wyniosła 1188 zł. Ile podatku zapłaciła w listopadzie firma Rent-a-Wrak?

Zadanie 3. Jak wyjaśnisz fakt, że stawka podatku przy rozliczeniu według karty podatkowej dla jednoosobowej działalności w zakresie kopania studni do głębokości 30 m wynosi 401 zł niezależnie od wielkości miejscowości, w której działalność jest prowadzona, natomiast usługi w zakresie maglowania mają stawki rosnące, w zależności od liczby mieszkańców?

Zadanie 1. Przedsiębiorca budowlany planuje, że jego miesięczne przychody będą wynosiły około 7 000 zł, a możliwe do odliczenia wydatki na ubezpieczenia społeczne wyniosą miesięcznie 1000 zł. Jaki sposób rozliczeń podatkowych bardziej mu się opłaca: ryczałt w wysokości 5,5% czy karta podatkowa w wysokości 322 zł miesięcznie?

Zadanie 2. Korepetytor płaci podatek zgodnie z kartą podatkową w zależności od liczby godzin udzielonych w ciągu miesiąca korepetycji. W 2013 roku jest to:

• do 48 godzin 4,80 zł za każdą godzinę,
• od 49 do 96 godzin 230,40 zł + 9,90 zł za każdą godzinę ponad 48,
• powyżej 96 godzin 705,60 zł.

Korepetytor jest w stanie udzielić nie więcej niż 160 godzin korepetycji miesięcznie. Podaj najwyższą i najniższą średnią kwotę podatku za jedną godzinę. Przy jakiej liczbie godzin korepetycji te wartości zostaną osiągnięte?

Zadanie 3. Od jakiej kwoty dochodu rocznego przedsiębiorcy podatek liniowy staje się bardziej opłacalny niż podatek na zasadach ogólnych? Załóż, że nie korzysta on z żadnych ulg.

Zadanie 1. Przedsiębiorca budowlany płacący podatek według karty podatkowej w miejscowości do 5000 mieszkańców zapłaci przy działalności jednoosobowej 322 zł miesięcznie. Gdy zatrudni pomocnika, zapłaci miesięcznie 551 zł. Ile musiałaby wynosić pensja brutto tego pracownika, aby podatek płacony przez przedsiębiorcę pozostał na niezmienionym poziomie? Wskazówka: pensję brutto pomniejszamy o składki na ubezpieczenia społeczne płatne przez pracownika w wysokości 13,71%, a następnie od tak pomniejszonej pensji obliczamy 9% składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Zadanie 2. Korepetytor płaci podatek zgodnie z kartą podatkową w zależności od liczby godzin udzielonych w ciągu miesiąca korepetycji zgodnie z danymi z zadania 2 GIM. Podaj wzór funkcji opisującej średni podatek za godzinę korepetycji w zależności od ich liczby w miesiącu.

Zadanie 3. Od jakiej kwoty dochodu rocznego przedsiębiorcy podatek liniowy staje się bardziej opłacalny niż podatek na zasadach ogólnych przy założeniu, że przedsiębiorca ma współmałżonka, który nie ma żadnego dochodu i mógłby się z nim wspólnie rozliczyć z podatku dochodowego na zasadach ogólnych.