maj 2016 - podatek od spadków i darowizn

Podatek od spadków i darowizn (PoSiD) jest płacony od nabycia własności (rzeczy, nieruchomości lub praw majątkowych) na terytorium Polski w formie dziedziczenia, darowizny, lub polecenia testamentowego. Obowiązek zapłacenia tego podatku spoczywa na osobie, która uzyskała w ten sposób jakąś własność. Jeśli darowizna jest sporządzana w formie aktu notarialnego, podatek ten uiszcza się notariuszowi, a on ma obowiązek odprowadzić tę kwotę w imieniu podatnika do urzędu skarbowego. W pozostałych przypadkach należy zgłosić otrzymanie spadku lub darowizny w urzędzie skarbowym samodzielnie i samemu opłacić należny podatek PoSiD (na poinformowanie urzędu mamy 6 miesięcy, a na zapłacenie podatku - miesiąc).

Na wysokość należnego podatku ma wpływ stopień pokrewieństwa obdarowanego i darczyńcy. Rozróżnia się trzy grupy podatkowe. Należą do nich:

• grupa I - małżonek, zstępny (tzn. dziecko, wnuk, itd), wstępny (tzn. rodzic, dziadek itd), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teść
• grupa II - zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych,
• grupa III  - pozostałe osoby.

Wartość rzeczy nabytych w drodze spadku lub darowizny od tej samej osoby sumuje się przez okres 5 lat, aby nie można było unikać płacenia PoSiD poprzez rozbijanie darowizny na mniejsze części o wartości niższej od kwotywolnej, przy której podatku nie trzeba płacic. Ten okres stanowi 5 pełnych lat kalendarzowych, czyli liczonych od 1 stycznia, niezależnie od tego, w jakim miesiącu miała miejsce ostatnia darowizna (zatem może to być czas od 5 do prawie 6 lat).

Kwoty wolne od podatku PoSiD wynoszą:

• I grupa - 9637 zł
• II grupa - 7276 zł
• III grupa - 4902 zł.

Skalę podatkową PoSiD przedstawie poniższa tabela.

Osoby, które nie zapłacą PoSiD (świadomie albo przez niewiedzę lub zapomnienie) są karane podatkiem w wysokości 20% wartości darowizny niezależnie od grupy podatkowej, w jakiej się znajdują. Osoby najbliższe darczyńcy (małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha) mogą być zwolnione z PoSiD pod warunkiem poinformowania urzędu skarbowego o nabyciu spadku lub darowizny. Możliwe są także inne zwolnienia z PoSiD (np. ulgi mieszkaniowe, zwolnienia przy nabyciu gospodarstwa rolnego), ale nimi nie będziemy się tu zajmowali.

Przykład 1. Pan Jan otrzymał od synowej darowiznę pieniężną w wysokości 20 000 zł. Oblicz wysokość podatku PoSiD, jaki musi zapłacić.
Rozwiązanie. Synowa należy do I grupy podatkowej, więc kwota wolna wynosi 9 637 zł, a kwota do opodatkowania to 10 363 zł. Dlatego pan Jan zapłaci 308,30 + (10363-10278) · ⁵/₁₀₀  =  312,55 zł podatku PoSiD.

Zadanie 1. Franciszek otrzymał w spadku po dziadku Alojzym samochód o wartości 75 500 zł. Ile podatku PoSiD zapłaci Franek?

Zadanie 2. Julia dostała darowizny od rodziców, siostry, dziadka i stryja w wysokości po 30 000 zł od każdego na swoje pierwsze mieszkanie, które zamierza kupić. Ile powinna opłacić podatku PoSiD? 

Zadanie 3. Bratowa Jana postanowiła podarować mu dom o wartości 360 000 zł. Jednak przed dokonaniem tej darowizny sytuacja w małżeństwie się pogorszyła i brat Jana rozwiódł się z żoną. O ile więcej podatku PoSiD będzie musiał zapłacić przez to Jan? 

Zadanie 1. Franciszek co rok dostaje od dziadka Alojzego 10 000 zł w prezencie pod choinkę. Dodatkowo w wigilię Bożego Narodzenia 2014 roku dostał od babci Leokadii 12 000 zł. Ile podatku PoSiD powinien zapłacić w grudniu 2015, jeśli od mamy pod choinkę dostał w 2015 roku 11 000 zł?

Zadanie 2. Sporządź wykresy wysokości podatku PoSiD dla każdej z grup podatkowych w zależności od kwoty darowizny. 

Zadanie 3. Jan zapłacił 2105 zł podatku PoSiD od jednorazowej darowizny przekazanej mu przez osobę zaliczaną do II grupy podatkowej. Oszacuj wartość otrzymanej przez niego rzeczy.

Zadanie 1. Jan zapłacił 1624,30 zł podatku PoSiD od jednorazowej darowizny uzyskanej od jednej osoby. Oszacuj wartość otrzymanej przez niego rzeczy.

Zadanie 2. Ile może wynosić miesięczna darowizna wypłacana przez cały rok w każdej grupie podatkowej, która pozwala uniknąć płacenia podatku PoSiD?

Zadanie 3. Jacek zapomniał zapłacić podatek PoSiD od darowizny w wysokości 200 000 zł przekazanej mu przez niespokrewnionego z nim sąsiada. W wyniku kontroli urzędu skarbowego został mu naliczony karny podatek PoSiD. O ile procent większa była kara niż należny podatek, gdyby Jacek zapłacił go w terminie?

Odpowiedzi: 

Odpowiedzi dla SP

Zad. 1. Dziadek jest w I grupie podatkowej, więc kwota do opodatkowania to 75 500 – 9 637 = 65 863 zł. Kwota należnego podatku to 822,20 + ⁷/₁₀₀·(65 863–20 556) = 3 993,69 zł.

Zad. 2. Tylko stryj jest w II grupie podatkowej, a pozostałe osoby są w I grupie. Kwota podatku to 4·(308,30 + ⁵/₁₀·(20 363–10 278)) + 1 644,50 + ¹²/₁₀₀·(22 724–20 556) = 5 154,86 zł.

Zad. 3. Bratowa jest w II grupie podatkowej, ale po rozwodzie nie jest już rodziną Jana i przechodzi do III grupy. Stąd wysokość podatku przed rozwodem brata to 1 644,50 + ¹²/₁₀₀·(352 724–20 556) = 41 504,66 zł, a po rozwodzie 2 877,90 + ²⁰/₁₀₀·(355 098–20 556) = 69 786,30 zł. Po rozwodzie podatek jest większy o 28 281,64 zł.

Odpowiedzi dla GIM

Zad. 1. W 2015 roku podatek będzie naliczony tylko od prezentu od dziadka i mamy. Dziadek daje prezenty co rok, więc kwota wolna została już wykorzystana i podatek wyniesie 0,03·10 000 = 300 zł. A podatek od prezentu mamy wyniesie 0,03·(11 000–9 637) = 40,89 zł. Razem podatek w 2015 roku wyniesie 340,89 zł.

Zad. 2.

 

 

 

Zad. 3. Niech x oznacza wysokość darowizny. Wystarczy rozwiązać równanie 2105 = 1644,50 + 0,12·(x–7276–20556). Spełnia je liczba 31 669,50 zł.

Odpowiedzi dla LO

Zad. 1. Zadanie rozwiązujemy podobnie do zadania 3 dla GIM, jednak osobno dla każdej grupy podatkowej. Dla grup I, II i III wartości darowizny wynoszą odpowiednio: 41 651,57 zł, 27 607,33 zł i 17 623,13 zł.

Zad. 2. Miesięczna darowizna wypłacana przez cały rok wolna od podatku PoSiD wynosi:

• I grupa - 803,08 zł
• II grupa - 606,33 zł
• III grupa - 408,50 zł.

Zad. 3. Karny podatek wynosi 40 000 zł. Podatek zapłacony w terminie wynosiłby 2 877,90 + 0,2·(200000– 4902–20 556) = 37 786,30 zł. Kara jest większa o około 5,86% wysokości podatku.