Przywódcy państw Unii Europejskiej ustalili na początku lutego 2013 budżet UE na lata 2014-2020. Ze strony www Rady Europejskiej możemy dowiedzieć się, że wydatki 28 państw Unii w tym czasie wyniosą 959,988 miliarda euro. Z tego Polsce przypadnie największa kwota, bo aż 105,8 miliarda euro (z tego 72,9 mld przeznaczone będzie na politykę spójności i 28,5 mld na politykę rolną). Po raz pierwszy budżet określający siedmioletnie ramy finansowe Unii Europejskiej zamknął się kwotą niższą niż w poprzednim siedmioletnim okresie. Budżet na lata 2007-2013 wynosił 994,176 mld euro.
Powstaje pytanie, w jaki sposób możemy te dwie kwoty porównać. Przecież rok 2007, gdy wchodził w życie poprzedni budżet, i rok 2020, gdy zakończy się realizacja właśnie uchwalonego budżetu, dzieli aż 14 lat! Przez ten czas inflacja może spowodować, że 1 euro z 2007 roku nie będzie warte tyle samo, co 1 euro z 2020 roku. Jak zatem mamy stwierdzić, czy unijny budżet w rzeczywistości wzrósł, czy zmalał?
Otóż wszystkie kwoty podane w przyjętym przez Radę Europejską porozumieniu są wyrażone w cenach stałych z roku 2011. Podobnie kwota budżetu na poprzedni siedmioletni okres 2007-2013 została wyrażona w cenach z 2011 roku. Dlatego kwoty te są w pełni porównywalne.
Jednak w przyszłości realna kwota pieniędzy do wydania ma być korygowana o współczynnik inflacji.
Przykład 1. Ile będzie wynosiła kwota 7-letniego budżetu UE w roku 2014, jeśli przewidywana inflacja do tego czasu, licząc w stosunku do roku 2011, wyniesie 6%?
Rozwiązanie. Inflacja w wysokości 6% oznacza wzrost budżetu o 6/100 jego wartości. Zatem kwota budżetu wyniesie w 2014 roku 959,988 + 6/100·959,988 = 959,988·(1 + 6/100) = 959,988·1,06 = 1017,58728 miliarda euro.
A skąd się biorą pieniądze w kasie Unii Europejskiej? Oczywiście ze składek państw członkowskich. Budżet UE na lata 2014-2020 jest określony jako 1% unijnego dochodu narodowego brutto (w skrócie DNB). Wcześniej każdy kraj oblicza swój własny DNB, który stanowi sumę produktu krajowego brutto (w skrócie PKB) i dochodów z wymiany z zagranicą, a następnie 1% tej kwoty wpłaca do wspólnej unijnej kasy. Niektóre kraje mogą mieć zastosowaną na jakiś czas zniżkę w wysokości tej składki. Z takiej zniżki korzysta np. Wielka Brytania. Wynegocjowała ją jeszcze w 1984 roku ówczesna premier Margaret Thatcher [czytaj: taczer]. Zniżka ta wynosi około 0,2% DNB Wielkiej Brytanii i będzie obowiązywała co najmniej do 2020 roku. Deficyt w kasie UE z powodu zniżki dla jakiegoś kraju muszą pokryć pozostałe państwa członkowskie. Na przykład Polska w 2011 roku z tytułu zniżki dla Wielkiej Brytanii musiała wpłacić do unijnej kasy dodatkowe 182,7 miliona euro.
Przykład 2. W 2011 roku polski DNB wyniósł 353,9 miliarda euro, a nasza składka do unijnej kasy wyniosła wtedy 3580,4 miliona euro. Jaką częścią polskiego DNB była składka unijna w 2011 roku?
Rozwiązanie. Składka stanowiła 3,5804/353,9 ≈ 0,0101 polskiego DNB (to jest 101/10000 = 1,01/100, czyli 1,01% DNB).
[koniec wykładu dla SP]
W budżecie na lata 2014-2020 zaplanowane są kwoty roczne w rozbiciu na poszczególne działy. Każda z nich musi być co rok aktualizowana, tak aby była przedstawiona nie w cenach stałych z roku 2011, ale w cenach bieżących z roku, w którym pieniądze będą wydawane. Metoda obliczania corocznych korekt budżetu jest zdefiniowana w specjalnym rozporządzeniu Komisji Europejskiej. W uproszczeniu polega ona na zwiększeniu wszystkich kwot o 2%. Tymczasem zadaniem Europejskiego Banku Centralnego jest dbanie o stabilność cen w strefie euro i o utrzymanie inflacji na poziomie nieprzekraczającym 2% w skali roku.
Przykład 3. W 2014 roku wydatki na konkurencyjność przedsiębiorstw oraz na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia w cenach z 2011 roku wynoszą 15 605 milionów euro. Ile będzie można wydać na te cele w cenach bieżących z 2014 roku?
Rozwiązanie. Kwota zadeklarowana w budżecie UE będzie co rok zwiększana o 2%. Zatem w 2012 roku wyniesie 15605·1,02 miliona, w 2013 roku (15605·1,02)·1,02 miliona i wreszcie w 2014 roku ((15605·1,02)·1,02)·1,02 = 15605·1,023 miliona euro, czyli 16560150840 euro.
Zadanie 1. O ile euro wzrośnie kwota wynegocjowana w ostatnim budżecie UE przez Polskę do roku 2014, jeśli inflacja w strefie euro w latach 2011-2014 wyniesie 6%?
Zadanie 2. Najwyższą składkę do kasy UE wpłacają Niemcy. Ich dochód narodowy brutto w 2011 roku wynosił 2612,4 miliarda euro i uzyskali zniżkę składki w wysokości 0,11%. Jaką kwotę wpłaciły Niemcy do kasy unijnej w 2011 roku?
Zadanie 3. Oblicz, jaką część polskiej składki w 2011 roku stanowiła dopłata na zniżkę brytyjską?
Zadanie 1. Ile złotych w 2014 roku wyniesie kwota wynegocjowana przez Polskę w ostatnim budżecie UE, jeśli będzie ona korygowana o 2% rocznie, a kurs euro w 2014 roku wyniesie 4,10 zł?
Zadanie 2. W 2014 roku UE wyda 134,318 miliardów euro w cenach z 2011 roku, co stanowi 1,03% unijnego DNB. Ile będzie wynosił dochód narodowy brutto Unii Europejskiej w 2014 roku?
Zadanie 3. Podzielmy kwotę wynegocjowaną przez Polskę na lata 2014-2020 na równe kwoty roczne w cenach z roku 2011. Ile wyniesie suma tych rocznych budżetów do roku 2020 w cenach bieżących?
Zadanie 1. Poniżej przedstawiamy propozycję rocznych wydatków UE zaproponowaną na lutowym szczycie przywódców państw członkowskich. Uzupełnij tabelę, uwzględniając stałą korektę w wysokości 2% rocznie.
| rok |
wydatki w cenach z 2011 |
wydatki w cenach bieżących |
| 2014 | 134 318 | |
| 2015 | 135 328 | |
| 2016 | 136 056 | |
| 2017 | 137 100 | |
| 2018 | 137 866 | |
| 2019 | 139 078 | |
| 2020 | 140 242 |
Zadanie 2. Podzielmy kwotę wynegocjowaną przez Polskę na lata 2014-2020 na równe roczne kwoty w cenach z roku 2011. Ile wyniesie suma tych rocznych budżetów do roku 2020 w cenach bieżących w euro? Przelicz tą kwotę na złotówki po stałym kursie równym 4,10 zł za euro. Czy zmiana kursu złotówki do euro w poszczególnych latach miałaby wpływ na wynik?
Zadanie 3. Kwota, jaką Polska zapłaciła dodatkowo w 2011 roku ze względu na zniżkę brytyjską, stanowiła 5,08% rocznej kwoty zniżki udzielonej Wielkiej Brytanii. Ile wynosił dochód narodowy brutto Wielkiej Brytanii w 2011 roku?
W marcu punkty zdobyli:
- 3 pkt. - Aniela Czuma SP 66 Warszawa, Maksymilian Grochowski SP 66 Warszawa, Joanna Lisiowska KSP Warszawa, Maja Metera SP 66 Warszawa, Tadeusz Niemiatowski SP 66 Warszawa i Barbara Stajniak SP 66 Warszawa,
- 1,5 pkt. - Urszula Remisz SP 66 Warszawa.
Pozostałym uczestnikom nie przyznano punktów.
Po sześciu miesiącach Ligi z wynikiem 18 pkt. prowadzi Joanna Lisiowska z KSP w Warszawie.
W marcu punkty zdobyli:
- 3 pkt. - Krzysztof Bednarek GM 13 Wrocław, Anna Łeń GM 1 Łódź i Mateusz Rzepecki GM 14 Wrocław,
- 2,5 pkt. - Daria Bumażnik GM 1 Jelenia Góra,
- 1 pkt. - Tomasz Kuśmierczyk GM 9 Wrocław, Marek Mieniek GM 2 Bolesławiec i Aleksandra Polcyn GM Akademickie Toruń,
- 0,5 pkt. - Kacper Toczek GM 2 Wołów.
Pozostałym uczestnikom nie przyznano punktów.
Po sześciu miesiącach Ligi z wynikiem 16,25 pkt. prowadzi Anna Łeń z Gimnazjum nr 1 z Łodzi.
W marcu punkty zdobyli:
- 3 pkt. - Tomasz Skalski III LO Wrocław,
- 1,5 pkt. - Bartłomiej Polcyn II LO Inowrocław.
Pozostałym uczestnikom nie przyznano punktów.
Po sześciu miesiącach Ligi z wynikiem 14,5 pkt. prowadzi Tomasz Skalski z III LO z Wrocławia.
Zad. 1. Kwota wynegocjowana przez Polskę to 105,8 mld euro. Do 2014 roku wzrośnie ona o 6%, czyli o 6/100 tej liczby, zatem wzrost kwoty wyniesie 6/100 · 105,8 = 6,348 mld euro. Łącznie Polska będzie dysponowała w 2014 roku kwotą 105,8 + 6,348 = 112,148 mld euro, czyli 112 148 000 000 euro.
Zad. 2. Składka dla wszystkich krajów wynosi 1% dochodu narodowego. Niemcy mają składkę pomniejszoną i wpłacają tylko 0,89%, czyli 89/10000 swojego dochodu. Kwota ta wynosi 89/10000 · 2612,4 = 23,25036 mld euro, czyli 23 250 360 000 euro.
Zad. 3. W 2011 roku zniżka brytyjska kosztowała Polskę 182,7 mln euro, a nasza składka do kasy unijnej wynosiła 3580,4 mln euro. Kwota dopłaty stanowi więc 182,7:3580,4 ≈ 0,051 = 51/1000 naszej składki lub inaczej mówiąc 5,1/100, czyli 5,1% tej składki.
Zad. 1. Należy uwzględnić trzyletnią inflację dla kwoty 105,8 mld euro i wynik pomnożyć przez kurs euro równy 4,10 zł. Wynik to 105,8·1,02·1,02·1,02·4,1 = 460,33080624 mld zł, czyli 460 330 806 240 zł.
Zad. 2. Dochód narodowy brutto Unii Europejskiej w 2014 roku w cenach z 2011 roku wyniesie 134,318/0,0103 ≈ 13040,582524272 mld euro. W cenach z 2014 roku będzie to 13040,582524272·1,02·1,02·1,02 ≈ 13838,770499418 mld euro, czyli 13 838 770 499 418 euro.
Zad. 3. Jeśli podzielimy kwotę przyznaną Polsce na siedem równych części, otrzymamy: 105,8/7 ≈ 15,114285714 mld euro. Suma rocznych budżetów w cenach bieżących będzie równa iloczynowi tej kwoty i następującej sumy (1,023+1,024+1,025+1,026+1,027+1,028+1,029), co daje po zaokrągleniu kwotę 119 241 451 682 euro.
Zad. 1. Wyniki w tabeli są zaokrąglone do milionów euro.
| rok | wydatki w cenach z 2011 [mln euro] |
wydatki w cenach bieżących [mln euro]
|
| 2014 | 134 318 | 142 539 |
| 2015 | 135 328 | 146 483 |
| 2016 | 136 056 | 150 217 |
| 2017 | 137 100 | 154 397 |
| 2018 | 137 866 | 158 365 |
| 2019 | 139 078 | 162 952 |
| 2020 | 140 242 | 167 602 |
Zad. 2. Aby uzyskać odpowiedź, wystarczy pomnożyć wynik z zadania 3 GIM przez kurs euro równy 4,10 zł. Dostajemy 119 241 451 682·4,1 = 488 889 951 896,20 zł. Oczywiście zmiana kursu złotego w poszczególnych latach wpłynie na ten wynik. Osłabienie złotówki względem euro spowoduje wzrost tej kwoty, a umocnienie spowoduje jej zmniejszenie.
Zad. 3. Kwota zniżki dla Wielkiej Brytanii to 182,7/0,0508 ≈ 3596,456693 mln euro. Z drugiej strony ta zniżka stanowi 0,2% DNB Wielkiej Brytanii. Stąd dochód narodowy brutto Wielkiej Brytanii wynosił 3596,456693/0,002 ≈ 1798228,346456 mln euro, czyli 1798228346456 euro.
