Z podatkiem dochodowym od osób fizycznych znanym jako PIT (skrót od angielskiej nazwy Personal Income Tax) mają do czynienia niemal wszystkie osoby pracujące w Polsce. Sprawę tę reguluje ustawa z 26 VII 1991 z wieloma późniejszymi zmianami. Tutaj zainteresowani mogą znaleźć jej aktualną wersję http://dokumenty.rcl.gov.pl/D2010051030701.pdf.
Podatników najbardziej interesuje artykuł 27 punkt 1. tej ustawy, podający tzw. progi podatkowe. Mówią one, ile podatku należy zapłacić w zależności od tego, ile zarobiliśmy w danym roku.
Progi podatkowe dla zarobków z 2010 roku są takie same, jak dla roku 2009:
- do kwoty 85 528 zł podatek wynosi 18%,
- podatek od nadwyżki powyżej kwoty 85 528 zł wynosi 32%,
- w każdym przypadku kwotę należnego podatku zmniejsza się o 556,02 zł.
Progi podatkowe dla zarobków z 2008 roku były następujące:
- do kwoty 44 490 zł podatek wynosił 19%,
- podatek powyżej kwoty 44 490 zł ale do kwoty 85 528 zł wynosił 30% nadwyżki ponad 44490 zł,
- podatek od nadwyżki powyżej kwoty 85 528 zł wynosił 40%,
- w każdym przypadku kwotę należnego podatku zmniejszało się o 586,85 zł.
Przypominamy, że 18% jakiejś kwoty to 18/100 tej kwoty. Na przykład 18% z 500 zł to 18/100 z 500 zł czyli 18/100· 500 = 18·5 = 90 zł.
Ponieważ wszyscy pracujący muszą płacić podatki, stosuje się pojęcia zarobków netto i brutto. Zarobki netto to kwota, która zostaje po zapłaceniu należnego podatku dochodowego od osób fizycznych. Zarobki brutto to kwota zarobków przed odjęciem podatku dochodowego.
Należy pamiętać, że kwotę należnego podatku zaokrąglamy do pełnych złotówek, czyli jeśli po obliczeniu podatku wyjdzie nam kwota 12 344,41 zł, to do urzędu skarbowego odprowadzamy 12 344 zł, a jeśli kwota obliczonego podatku wynosi 8400,67 zł, to do urzędu odprowadzamy 8401 zł.
Przykład 1. Pani Kowalska w 2010 roku zarobiła brutto 40 000 zł. Jaki podatek musi zapłacić?
Rozwiązanie. Zarobki pani Kowalskiej mieszczą się w pierwszym progu podatkowym, zatem należny od nich podatek to 18% zarobków brutto pomniejszony o kwotę zmniejszającą podatek. Kowalska oblicza więc swój podatek tak: 18% · 40 000 - 556,02 = 7200 – 556,02 = 6643,98 zł. Po zaokrągleniu do złotówek otrzymuje 6644 zł podatku dochodowego do zapłacenia.
Przykład 2. Pan Kowalski w 2008 roku zarobił brutto 50 000 zł. Jaki podatek musiał zapłacić?
Rozwiązanie. Zarobki pana Kowalskiego w 2008 roku mieściły się w drugim progu podatkowym, zatem należny od nich podatek to 19% od kwoty 44 490 zł i 30% od kwoty 5510 zł pomniejszone o kwotę zmniejszającą podatek. Kowalski obliczył więc swój podatek tak: 19% · 44 490 + 30% · 5510 - 586,85 = 8453,10 + 1653 - 586,85 = 9519,25 zł. Po zaokrągleniu do złotówek otrzymał 9519 zł podatku dochodowego do zapłacenia.
Zadanie 1. Tomek w 2010 roku pracował tylko podczas wakacji w lipcu, zarabiając na swój sierpniowy wyjazd do Hiszpanii. Zarobił brutto 1950 zł. Ile podatku dochodowego od osób fizycznych powinien zapłacić?
Zadanie 2. W 2010 roku mama Tomka zarobiła 40 000 zł brutto, a tato 90 000 zł brutto. Jaką łączną kwotę podatku dochodowego od osób fizycznych zapłacą rodzice Tomka, jeśli każde z nich rozlicza się osobno?
Zadanie 3. Czy rodzicom Tomka opłaca się w 2010 roku rozliczać wspólnie, to znaczy najpierw zsumować swoje zarobki brutto, a dopiero potem obliczać należny od nich podatek? Ile na tym stracą lub zarobią w stosunku do tego, gdyby rozliczali się osobno?
Zadanie 1. Mama Tomka zarobiła w latach 2008 i 2009 tę samą kwotę brutto 45 000 zł. W którym roku zapłaciła większy podatek dochodowy od osób fizycznych?
Zadanie 2. W którym przypadku rodzice Tomka zapłacą mniejszy podatek dochodowy od osób fizycznych w 2010 roku jeśli: a) oboje będą pracować, zarobią brutto po 50 000 zł i będą rozliczać się osobno, b) oboje będą pracować, mama zarobi 10 000 zł brutto, a tato 90 000 zł brutto i rozliczać się będą wspólnie (tzn. najpierw zsumują swoje zarobki brutto, a potem obliczą należny od nich podatek), c) pracować będzie tylko jeden rodzic i zarobi 100 000 zł brutto?
Zadanie 3. Tato Tomka przez cały 2009 rok pracował za granicą i zarobił równowartość 50 000 zł. Ponieważ pracodawca opłacał za niego podatki za granicą, Urząd Skarbowy zwolnił tatę Tomka z płacenia podatku dochodowego od osób fizycznych w tym roku. O ile procent wzrosła dzięki temu kwota zarobków rocznych taty Tomka w stosunku do tego, gdyby od zarobionych za granicą 50 000 zł musiał zapłacić podatek dochodowy w Polsce?
Zadanie 1. Czy dla wszystkich osób zarabiających w 2008 roku kwotę brutto pomiędzy 44 490 zł a 85 528 zł zmiana progów podatkowych w 2009 roku była korzystna? Zakładamy, że zarobki tych osób w 2009 roku nie uległy zmianie. Odpowiedź uzasadnij.
Zadanie 2. Jak procentowo zmieniła się kwota podatku dochodowego od osób fizycznych pomiędzy latami 2008 i 2009, dla osoby zarabiającej rocznie 100 000 zł brutto?
Zadanie 3. Dlaczego zarobki roczne w wysokości 3 092 zł nie stanowią kwoty wolnej od podatku dochodowego od osób fizycznych w 2010 roku? Jakie roczne zarobki stanowiły kwotę wolną od podatku w roku 2009, a jakie rok wcześniej?
W tym miesiącu 3 punkty zdobyli: Aleksandra Ciechanowska SP 107 Wrocław, Iga Domowicz SP 28 Wałbrzych, Kacper Duszeńko SP Radwanice, Dominik Frankowski SP Radwanice, Anna Górska SP 2 Olesno, Szymon Guzik SP 28 Wałbrzych, Michał Kłapus SP Radwanice, Jan Kulbiński SP 53 Wrocław, Filip Lebiodzik SP 15 Wrocław, Joanna Lisiowska KSP Warszawa, Anna Lojza SP 5 Żory, Anna Łeń SP 111 Łódź, Julia Pawlińska SP 47 Wrocław, Barbara Piasecka KSP Oleśnica, Weronika Pinda SP 28 Wałbrzych, Natalia Romek SP 107 Wrocław, Jan Równicki SP 10 Tarnowskie Góry, Klaudia Sobkowicz SP 107 Wrocław, Andrzej Turko SSP Optimum Wrocław, Monika Willamowska SP 107 Wrocław, Grzegorz Zawadzki SP 14 Głogów, Wiktoria Zdon SP Truskolasy.
Po czterech miesiącach prowadzi z wynikiem 11,75 pkt. Barbara Piasecka Katolicka SP Oleśnica.
W tym miesiącu 3 punkty zdobyli: Waldemar Ciołek GIM Czajków, Aleksandra Daniel GIM Ustronie Morskie, Karolina Krzykawiak GIM 19 Wrocław, Bartłomiej Polcyn GIM Mogilno, Beata Żurowska GIM 14 Wrocław.
Po czterech miesiącach prowadzi z wynikiem 11 pkt. Karolina Krzykawiak GIM 19 Wrocław.
W tym miesiącu 3 punkty zdobyli: Kamila Gąsior I LO Wieluń, Joanna Górska I LO Olesno, Krzysztof Nowak I LO Włocławek, Ewa Podhalicz I LO Wieluń.
Po trzech miesiącach prowadzi z wynikiem 10 pkt. Kamila Gąsior I LO Wieluń.
Zad. 1. Tomek nie zapłaci podatku, ponieważ podatek od 1950 zł to 18%·1950,00 - 556,02 = 351,00 - 556,02. To jest kwota mniejszą od zera. Oznacza to, że Tomek zarobił mniej niż tzw. kwota wolna od podatku.
Zad. 2. Podatek mamy Tomka to 18%·40000,00 - 556,02 = 7200,00 - 556,02 = 6643,98 zł , a po zaokrągleniu do pełnych złotych dostajemy 6644 zł. Zarobki taty Tomka mieszczą się już w drugim progu podatkowym, wiec podatek taty Tomka to 18%·85528,00 + 32%·4472,00 - 556,02 = 15395,04 + 1431,04 - 556,02 = 16270,06 zł, co po zaokrągleniu do pełnych złotych daje 16270 zł. Razem rodzice Tomka zapłacą 22914 zł podatku.
Zad. 3. Rodzicom Tomka opłaca się rozliczać razem. Zarobili wspólnie 40000 + 90000 = 130000 zł. Czyli po podzieleniu na dwa, na jedną osobę przypada 65000 zł. Podatek od jednej osoby to 18%·65000 - 556,02 = 11700 - 556,02 = 11143,98 zł, co po zaokrągleniu do pełnych złotych daje 11144 zł. Teraz mnożymy tę kwotę przez 2 i dostajemy 22288 zł podatku z rozliczenia wspólnego. Porównując tę kwotę z podatkiem z zad. 2, gdy rodzice Tomka rozliczali się osobno, dostajemy 22914 - 22288 = 626 zł różnicy na korzyść wspólnego rozliczenia.
Zad. 1. Mama Tomka zapłaciła większy podatek w 2008 roku. Było to 19%·44490 + 30%·510 - 586,85 = 8453,10 + 153,00 - 586,85 = 8019,25 zł, co po zaokrągleniu do złotych daje 8019 zł. W 2009 roku zapłaciła natomiast 18%·45000 - 556,02 = 8100,00 - 556,02 = 7543,98 zł, co po zaokrągleniu daje 7544 zł podatku.
Zad. 2. Najmniejszy podatek dochodowy od osób fizycznych rodzice Tomka zapłacą w przypadkach a) i b). Wychodzi wtedy taka sama kwota podatku.
a) Podatek do zapłacenia to podwojona kwota podatku od 50000 zł, czyli 2·(18%·50000 - 556,02) = 2·(9000-556,02) = 2·8443,98 = 16887,96 zł, co po zaokrągleniu daje 16888 zł podatku.
b) Na początku sumujemy zarobki obojga rodziców, co daje 10000+90000 = 100000 zł, następnie dzielimy je na dwa i dostajemy średnią 50000 zł. Od tego miejsca obliczenia i wyniki są identyczne jak w punkcie a).
c) Podatek od jednej pensji wynoszącej 100000 zł, to 18%·85528 + 32%·14472,00 - 556,02 = 15395,04 + 4631,04 - 556,02 = 19470,06, co po zaokrągleniu daje 19470 zł podatku.
Zad. 3. Gdyby tato Tomka musiał zapłacić podatek to wynosiłby on 8444 zł (obliczenia jak w zad. 2a, ale bez mnożenia przez dwa). Po zapłaceniu podatku tacie Tomka zostałoby 50000 - 8444 = 41556 zł. Stąd wzrost procentowy to [tex]\frac{8444}{41556}\approx 20,32\%[/tex].
Zad. 1. Zmiana jest korzystna dla wszystkich. Niech x oznacza wysokość pensji i [tex]44490\leq x \leq 85528[/tex]. Podatek w 2009 roku to 18%·x - 556,02. Podatek w 2008 roku to 19%·44490 + 30%·(x-44490) - 586,85 = 30%·x - 11%·44490 - 586,85 = (18%·x - 556,02) + 12%·x - 11%·44490 - 30,83 = (18%·x - 556,02) + 12%·(x-44490) + 444,90 - 30,83 = (18%·x - 556,02) + 12%·(x - 44490) + 414,07. Wartość w pierwszym nawiasie to podatek z 2009 roku, wartość w drugim jest nieujemna z założenia o x. Wychodzi więc, że kwota podatku w 2008 roku jest większa od kwoty w 2009 roku.
Zad. 2. W 2009 roku kwota podatku to 19470 zł (obliczenia jak w zad. 2c dla GIM). W 2008 roku podatek to 19%·44490 + 30%·41038 + 40%·14472 - 586,85 = 8453,10 + 12311,40 + 5788,80 - 586,85 = 25966,45 zł, co po zaokrągleniu daje 25966 zł podatku. Spadek procentowy to [tex]\frac{25966-19470}{25966}=\frac{6496}{25966}\approx 25,02\%[/tex].
Zad. 3. W 2010 roku podatek od 3092 zł wynosił 18%·3092,00 - 556,02 = 556,56 - 556,02 = 0,54 zł, co po zaokrągleniu do pełnych złotych daje 1 zł podatku. Dlatego nie jest to kwota wolna od podatku. Jak łatwo zgadnąć kwota 3091 zł była wolna od podatku w 2009 roku i 2008 roku. Sprawdźmy: 19%·3091,00 - 586,85 = 587,29 - 586,85 = 0,44, co po zaokrągleniu do pełnych złotych daje 0 zł podatku.
Ile?
Ile wynosi w Polsce?
Dokładnie 18%
Dokładnie 18%
Pytanie do zadania 3. dla SP
Czy zadanie 3. trzeba zrobić według rzeczywistych reguł podatkowych w Polsce, to jest zsumować dochody małżeństwa, podzielić przez dwa, obliczyć podatek i pomnożyć go przez dwa, czy jak opisano w zadaniu?
To oczywiste
To chyba jasne, że przy dwóch rozliczających się wspólnie osobach stawka 18% obowiązuje do kwoty 2·85 528 zł, więc w podanym zadaniu nie ma znaczenia (i ogólnie też), czy dzieli się wspólne dochody przez 2, czy opodatkowuje jako całość.
Dla kogo proste?
A gdzie w miniwykładzie jest mowa o rozliczaniu małżonków. Myślę, że osoba, która go przygotowała, zna przepisy podatkowe, ale nie pomyślała, że uczniowie SP nie muszą ich znać. Dlatego, opierając się na wiadomościach z miniwykładu, otrzymały inne wyniki. Gratulacje dla autora.
Wyluzuj!
Człowieku, wyluzuj. Przecież wynik wychodzi dokładnie taki sam, jeśli liczyć wspólny podatek zgodnie z opisem z zadania. Rodzice Tomka zarobili razem 130 000 zł, zatem cała ta kwota mieści się w pierwszym progu podatkowym, który dla dwóch osób wynosi 2·85528 = 171056 zł. Po odliczeniu kwoty wolnej zostaje więc 18%·130000 - 2·556,02 = 22287,96, czyli 22288 zł. Dokładnie tak, jak w rozwiązaniu firmowym. Jak by nie liczyć, wynik musi być ten sam. Gratulacje należą się więc raczej autorowi poprzedniego wpisu, który dużo pisze, choć mało czyta (jeśli w ogóle - przecież już wcześniej ktoś napisał, że sposób liczenia jest tu bez znaczenia).
Treść zadania w SP
Jeśli ktoś zasugerował się treścią zadania i obliczył podatek, sumując dochody rodziców, ale nie podwoił wysokości progu podatkowego, to jego rozwiązanie zostanie uznane.
Oczytany człowieku
Oczytany człowieku, proszę wskaż mi w miniwykładzie fragment wyjaśniający rozliczenie małżonków razem. Gdzie jest wyjaśnione, że w takim przypadku kwotę progu podatkowego należy podwoić? Przygotowując taki wykład należy pamiętać, że osoby (uczniowie SP) nie muszą znać prawa podatkowego.
Braki w wykładzie
Za braki w wykładzie przepraszam. Obie metody rozwiązania będą oceniane na 3 pkt.
Co dwie głowy
Każdy uczeń SP bez znajomości prawa podatkowego wie, że dwie osoby, to nie jedna. A próg podatkowy jest określony na osobę, a nie np. na całą rodzinę. Jury nie powinno się tak łatwo poddawać i uginać przed uwagami pieniaczy.
"Jury" nie poddaje się
"Jury" nie poddaje się łatwo, ale w mini-wykładzie faktycznie zabrakło zdania wytłumaczenia. To mogło doprowadzić część osób do błędnego rozwiązania.