W okresach recesji, czyli spadku tempa rozwoju gospodarki, inwestycje w nowoczesne instrumenty finansowe stają się bardzo ryzykowne. Wówczas do łask wracają sprawdzone inwestycje w nieruchomości lub surowce. Wśród tych ostatnich najbardziej popularnym od wieków jest złoto. Jest to surowiec notowany na światowych giełdach towarowych, a jego cena ulega zmianom. Podstawową jednostką używaną w notowaniach giełdowych i handlu międzynarodowym jest uncja (ozn. 1 oz) złota równoważna wielkości 31,1035 gramów.
Przykład 1. Sztabki złota oglądane często na filmach w bankowych skarbcach mają standardowo 400 uncji. Ile to kilogramów? W obrocie detalicznym używa się jednokilogramowych sztabek czystego złota. Ile to uncji?
Rozwiązanie. Sztabka 400 uncji złota waży 400·31,1035 = 12441,4 gramów, czyli prawie 12,5 kg. Jednokilogramowa sztabka to 1000 : 31,1035 ≈ 32 uncje złota.
Przykład 2. Największa sztaba złota na świecie ma masę 250 kg i została wytopiona w Japonii 2005 roku. Oblicz ile uncji ma ta sztaba i ile była warta w roku powstania?
Rozwiązanie. Sztaba złota o wadze 250 kg to 250*1000:31,1035≈8037,7 uncji. W 2005 roku jedna uncja kosztowała 475,65 USD. Czyli gigantyczna sztaba była warta około 475,65*8037,7≈3 823 132 USD.
W Polsce cenę złota ustala się na podstawie średniego kursu dolara i średniej ceny złota w dolarach z giełd amerykańskich.
Przykład 3. Ile złotych kosztują 2 uncje złota, jeśli aktualny średni kurs dolara to 3,0424, a średnia cena uncji złota na amerykańskich giełdach wynosi 450 dolarów?
Rozwiązanie. 2 · 3,0424 · 450 = 2738,16 zł.
Poniższa tabela przedstawia średnie ceny złota w dolarach za uncję oraz średnią cenę dolara w latach 1995-2011. W zadaniach dla LO przyda się także poziom inflacji w Polsce w danym roku.
rok |
średnia cena złota |
średnia cena dolara |
inflacja w Polsce |
1995 | 404,05 | 2,4244 | 21,6 |
1996 | 384,55 | 2,6965 | 18,5 |
1997 | 323,85 | 3,2808 | 13,2 |
1998 | 293,95 | 3,4937 | 8,6 |
1999 | 289,15 | 3,9675 | 9,8 |
2000 | 290,23 | 4,3464 | 8,5 |
2001 | 275,05 | 4,0939 | 3,6 |
2002 | 313,73 | 4,0795 | 0,8 |
2003 | 369,38 | 3,8889 | 1,7 |
2004 | 405,95 | 3,6540 | 4,4 |
2005 | 475,65 | 3,2348 | 0,7 |
2006 | 623,38 | 3,1025 | 1,4 |
2007 | 723,55 | 2,7667 | 4 |
2008 | 872,35 | 2,4092 | 3,3 |
2009 | 1011,25 | 3,1162 | 3,5 |
2010 | 1239,75 | 3,0157 | 2,6 |
2011 | 1611,3 | 2,9634 | 4,3 |
[koniec wykładu dla SP]
Przykład 4. Ile zarobimy w 2010 roku, inwestując złotówki w złoto na okres roku?
Rozwiązanie. W 2010 roku uncja złota kosztuje 1239,75 · 3,0157 = 3 738,71 zł, natomiast w 2011 kosztuje 4 774,93 zł. Daje to zysk 4774,93 - 3738,71 = 1036,22 na każdej uncji lub zysk procentowy (4774,93 - 3738,71) / 3738,71 = 0,2772, czyli 27,72%. Inflacja w roku 2010 wynosiła 2,6%, czyli inwestycja w złoto dała 25,12% zysku.
Zadanie 1. Ile złotych kosztowało w 2002 roku 110 g złota? Jaki wpływ miało na tę kwotę umocnienie złotówki w stosunku do dolara w następnym roku?
Zadanie 2. Znajdź najdłuższy okres z lat 1995-2011, w którym cena złota (w złotówkach za uncję) stale rosła.
Zadanie 3. Czy w 2008 roku lepszą roczną inwestycją dla posiadacza 10 000 zł było złoto czy dolary?
Zadanie 1. Firma "Złoty Lew" inwestuje pieniądze klientów w złoto, gwarantując im 11,2% zysku w ciągu roku niezależnie od wahań kursu złota na giełdach. Pan Kowalski jest doświadczonym inwestorem i czytając uważnie regulamin znalazł zapis mówiący, że spread [czytaj: spred] przy zakupie i sprzedaży złota wynosi 28%. Ile zarobi Pan Kowalski na tej lokacie, jeśli w ciągu roku złoto zdrożeje o 21%?
Zadanie 2. Jack i Jacek inwestują w złoto na okres roku. Pierwszy w dolarach, a drugi w złotówkach. Jeśli pominiemy inflację, to czy możliwe jest, że w tym samym roku Jack straci a Jacek zyska na tej inwestycji? A czy możliwa jest sytuacja odwrotna? Wyjaśnij dlaczego. Sprawdź, czy w powyższej tabeli można znaleźć takie lata.
Zadanie 3. W którym roku Jack powinien zainwestować w złoto, tak aby jego zyski w roku 2011 były możliwie największe? A w którym roku powinien rozpocząć inwestycję Jacek, zakładając, że nie ma inflacji? Czy odpowiedź można w obu przypadkach znaleźć bez obliczeń?
Zadanie 1. Firma "Złoty Lew" z zadania 1/GIM działa na rynku od początku 2008 roku. W którym roku w okresie 2008-2010 zarobimy najwięcej na ich lokacie przy uwzględnieniu inflacji? Ile w tym samym roku zarobilibyśmy, lokując pieniądze w złoto bez pośrednictwa "Złotego Lwa"?
Zadanie 2. Czy w zad. 2/GIM pojawienie się inflacji w Polsce i jej brak w USA ma wpływ na wyniki? Uzasadnij odpowiedź.
Zadanie 3. Czy inflacja w Polsce zmieni strategię inwestycyjną Jacka w zadaniu 3/GIM? Czy można rozwiązać to zadanie bez rachunków, robiąc odpowiedni wykres?
W tym miesiącu punkty zdobyli:
- 3 pkt. - Joanna Lisiowska KSP Warszawa, Maja Metera SP 66 Warszawa,
- 2,75 pkt. - Barbara Stajniak SP 66 Warszawa,
- 2,5 pkt. - Maks Grochowski, Katarzyna Piwowarska, Marta Stępniewska - wszyscy z SP 66 Warszawa,
- 2,25 pkt. - Kamil Bernatowicz SP 66 Warszawa, Michał Popiel SP 6 Kłodzko, Dawid Sroka SP Kobierzyce,
- 2 pkt. - Aniela Czuma SP 66 Warszawa,
- 1,75 pkt. - Adrian Urbanek SP 66 Warszawa,
- 1,5 pkt. - Kacper Przybysz, Dorota Żak - oboje z SP 66 Warszawa,
- 1,25 pkt. - Mateusz Domaradzki, Dominika Prokocka - oboje z SP 66 Warszawa,
- 1 pkt. - Izabela Kulczak, Urszula Remisz - obie z SP 66 Warszawa.
Pozostałym uczestnikom nie przyznano punktów.
W tym miesiącu punkty zdobyli:
- 3 pkt. - Krzysztof Bednarek GM 13 Wrocław, Barbara Piasecka GM 3 Oleśnica, Justyna Witulska GM 3 Szprotawa,
- 2,75 pkt. - Anna Łeń GM 1 Łódź,
- 2,5 pkt. - Rafał Felczyński GM 2 Bolesławiec, Marek Mieniek GM 2 Bolesławiec i Mateusz Rzepecki GM 14 Wrocław,
- 2,25 pkt. - Tomasz Kuśmierczyk GM 9 Wrocław,
- 2 pkt. - Daria Bumażnik GM 1 Jelenia Góra,
- 1,75 pkt. - Daniel Kapusta,
- 1,5 pkt. - Nikoletta Budziar GM Mietków,
- 1 pkt. - Aleksandra Polcyn Gim Akademickie Toruń,
- 0,25 pkt. - Oliwier Tomaszewski GM 8 Zielona Góra.
Pozostałym uczestnikom nie przyznano punktów.
Zadania w tym miesiacu okazały się trudne i zmudne. 1,5 pkt. zdobył Tomasz Skalski, a 1 pkt. - Bartosz Sójka - obaj z III LO Wrocław. Pozostałym uczestnikom nie przyznano punktów.
Zad. 1. 110 g złota to około 110/31,1035 ≈ 3,54 uncji. Cena uncji złota w 2002 roku to 313,73 dolarów, czyli 110 g złota kosztowało 3,54·313,73 ≈ 1110,60 dolarów. Teraz wystarczy przeliczyć tę kwotę na złotówki po średnim kursie, który wynosił w 2002 roku 4,0795 zł. Mamy 1110,60·4,0795 ≈ 4530,69 zł. Zatem w 2002 roku 110 g złota kosztowało 4530,69 zł. Umocnienie złotówki w roku następnym spowoduje zmniejszenie ceny złota w złotówkach, przy założeniu, że cena złota w dolarach nie wzrośnie zbyt dużo.
Zad. 2. Średnie ceny złota w złotówkach po zaokrągleniu do groszy przedstawia poniższa tabela.
rok | średnia cena złota [dolary za uncję] |
średnia cena dolara [zł] |
średnia cena złota [zł za uncję] |
1995 | 404,05 | 2,4244 | 979,58 |
1996 | 384,55 | 2,6965 | 1 036,94 |
1997 | 323,85 | 3,2808 | 1 062,49 |
1998 | 293,95 | 3,4937 | 1 026,97 |
1999 | 289,15 | 3,9675 | 1 147,20 |
2000 | 290,23 | 4,3464 | 1 261,46 |
2001 | 275,05 | 4,0939 | 1 126,03 |
2002 | 313,73 | 4,0795 | 1 279,86 |
2003 | 369,38 | 3,8889 | 1 436,48 |
2004 | 405,95 | 3,6540 | 1 483,34 |
2005 | 475,65 | 3,2348 | 1 538,63 |
2006 | 623,38 | 3,1025 | 1 934,04 |
2007 | 723,55 | 2,7667 | 2 001,85 |
2008 | 872,35 | 2,4092 | 2 101,67 |
2009 | 1011,25 | 3,1162 | 3 151,26 |
2010 | 1239,75 | 3,0157 | 3 738,71 |
2011 | 1611,3 | 2,9634 | 4 774,93 |
Z tabeli widać, że cena złota w złotówkach najdłużej rosła w latach 2002-2011.
Zad. 3. Inwestując w 2008 roku kwotę 10 000 zł w dolary amerykańskie, kupimy ich 10000/2,4092 ≈ 4150,76. Po roku sprzedamy je po cenie 3,1162 i uzyskamy 4150,76·3,1162 ≈ 12934,58 zł. Inwestując w 2008 roku w złoto, kupimy 10000/2101,67 ≈ 4,76 uncji złota. Po roku sprzedamy je po 3151,26 zł, czyli dostaniemy 4,76·3151,26 ≈ 14999,98 zł. Stąd widać, że inwestycja w złoto dała w roku 2008 większy zysk niż inwestycja w dolary.
Zad. 1. Pan Kowalski zarobiłby tylko gwarantowane 11,2%, ponieważ wzrost rynkowej ceny złota nie przekroczył wysokości spreadu. Gdyby Pan Kowalski zainwestował swoje pieniądze bezpośrednio w złoto bez pośrednictwa firmy "Złoty Lew" zarobiłby 21%.
Zad. 2. Możliwe są obie sytuacje. Pierwszą możemy zaobserwować w tabeli w roku 1996, przeciwna nie występuje w tabeli. Pierwsza sytuacja ma miejsce, gdy cena złota w dolarach maleje przy jednoczesnym odpowiednio dużym osłabieniu złotówki w stosunku do dolara, co powoduje wzrost ceny uncji złota w złotówkach. Druga sytuacja ma miejsce, gdy złotówka się umocni w stosunku do dolara o odpowiednią wielkość w stosunku do wzrostu ceny złota w dolarach.
Zad. 3. Jack powinien rozpocząć inwestycję w 2001 roku. Można tę odpowiedź znaleźć bez obliczeń. Wystarczy znaleźć rok, w którym cena złota w dolarach jest najniższa. Dodatkowo widzimy, że cena złota jest największa w 2011 roku. W przypadku Jacka lepiej jest wykonać obliczenia takie, jak w zadaniu 2 dla SP. Wtedy z tabeli przedstawionej w odpowiedzi do tego zadania zaobserwujemy, że najlepszym rokiem na rozpoczęcie inwestycji dla Jacka jest 1995, ponieważ wtedy cena złota wyrażona w złotówkach jest najniższa, a w 2011 roku cena ta jest najwyższa.
Zad. 1. Obliczając procentowe zyski na lokacie w złoto w złotówkach w latach 2008-2010, dostaniemy następujące wartości: 49,94%, 18,64% i 27,72%. Po uwzględnieniu inflacji w odpowiednich latach dostaniemy: 45,15%, 14,63% i 24,48%. Widać, że największy zysk uzyskamy w 2008 roku. Jednak po uwzględnieniu spreadu, jaki narzuca firma "Złoty Lew", czyli 28%, zysk w tym roku to tylko gwarantowane 11,2%. W 2008 roku kupujemy 1 uncję złota za 2101,67 zł, po roku cena uncji wzrasta do 3151,26 zł. Jednak my możemy ją sprzedać w firmie "Złoty Lew" po cenie o 28% mniejszej, czyli po 2268,91 zł. Stąd nasz zysk procentowy po uwzględnieniu inflacji to tylko [tex]\frac{2268,91-2101,67\cdot 1,033}{2101,67\cdot 1,033}\cdot100%[/tex] ≈ 4,51%, co jest poniżej gwarantowanego zysku 11,2%.
Zad. 2. Po uwzględnieniu inflacji są możliwe obie sytuacje (jak w zadaniu 2 dla GIM). Jednak dla konkretnych danych sytuacja w tabeli się zmieni. Okazuje się, że w roku 1998 Jack straci na inwestycji w złoto 1,63%, a Jacek zyska 2,86%. Odwrotną sytuację zaobserwujemy w 2004 roku, kiedy to Jack zyska 17,17%, a Jacek straci 0,64%.
Zad. 3. Po uwzględnieniu inflacji strategia inwestycyjna dla Jacka ulegnie zmianie. Najlepszym momentem na zakup złota będzie rok 2001. W zadaniu należy wykonać pewne obliczenia, a wykres może posłużyć do prezentacji wyników. Do obliczeń potrzebny jest iloczyn kolejnych wskaźników inflacji z poszczególnych lat. Dla 2001 roku musimy obliczyć następujący iloczyn: (1+0,036)·(1+0,008)·(1+0,017)·(1+0,044)·(1+0,007)·(1+0,014)·(1+0,04)·(1+0,033)·(1+0,035)·(1+0,026) = 1,2916. Wtedy zysk z inwestycji w 2001 roku to [tex]\frac{4774,93-1126,03\cdot 1,2916}{1126,03\cdot 1,2916}\cdot100%[/tex]=228,31%. Podobnie musimy postąpić z innymi latami, żeby zobaczyć, że inwestycja w roku 2001 daje największy zysk.
rok | zysk Jacka [w %] |
1995 | 78,83 |
1996 | 105,43 |
1997 | 137,58 |
1998 | 178,24 |
1999 | 170,50 |
2000 | 170,11 |
2001 | 228,31 |
2002 | 199,25 |
2003 | 168,75 |
2004 | 164,69 |
2005 | 166,41 |
2006 | 113,42 |
2007 | 109,08 |
2008 | 107,12 |
2009 | 42,69 |
2010 | 24,48 |
2011 | - |
Spread
Jak należy rozumieć i obliczyć spread, o którym mowa w zadaniu nr 1 dla GIM?
Spread
Niech cena złota wynosi x. Po roku cena rynkowa to 1,21x. 28% spread oznacza, że cena sprzedaży złota jest o 28% niższa, czyli 0,72·1,21x = 0,8712x. Sprzedajemy po roku złoto taniej niż je kupiliśmy, ale taka sytuacja nie może mieć miejsca, ponieważ mamy gwarantowany zysk. Jednak gwarantowany zysk to mniej niż zysk na rynku. Duży spread pozwala firmie zarabiać przy dużych wzrostach cen złota.
Skąd to założenie
A dlaczego założył Pan stosowanie spreadu tylko w momencie sprzedaży instrumentu bazowego? "Gwarancja" też mogła oznaczać gwarantowany minimalny wzrost instrumentu bazowego, bez uwzględnienia spreadu. Sprytny właściciel takiej firmy inwestycyjnej właśnie taką pozorną gwarancję by dał. Uważam, że zadanie nie było jednoznacznie sformułowane.
Spread
W moim założeniu jest kupno złota po cenie rynkowej i sprzedaż po cenie rynkowej pomniejszonej o spread. Jeśli kazałbym przy kupnie złota dodawać do ceny rynkowej spraed to faktycznie mielibyśmy: 2 x obecny spread, jednak nie zmieniłoby to odpowiedzi w zadaniu. Co do gwarantowanego zysku a "gwarantowanego minimalnego wzrostu instrumentu bazowego", to uważam, że właściciel firmy jest już w warunkach zadania wystarczająco "sprytny". Dziękuję bardzo za uwagi do tego zadania.
Brak zgody
Nie mogę się zgodzić z takim zakończeniem dyskusji, bo zadanie nie jest jasne. Co więcej, słowo "spread" w tym zadaniu zostało chyba błędnie użyte. Z definicji (http://www.matematyka.wroc.pl/ligazadaniowa/marzec-2011-kursy-walut) - spread (walutowy) możemy wyrazić procentowo jako stosunek różnicy kursów sprzedaży i kupna (walut) do kursu kupna - występuje tu kurs kupna i sprzedaży, a w zadaniu jest tylko cena rynkowa. Tak więc nie spread, a prowizja. Poza tym w zadaniu napisano, że "spread przy zakupie i sprzedaży złota wynosi 28%", więc nie można go liczyć tylko przy sprzedaży. Gwarancja - sprawa pozostaje do interpretacji. Pana wyjaśnienie, że "duży spread pozwala firmie zarabiać przy dużych wzrostach cen złota" nie przekonuje. Ta firma straci, tylko jeśli cena złota nie wzrośnie ponad "gwarantowany zysk". A ponieważ trudno przewidzieć przyszłą cenę kruszcu, do takich gwarancji należy podchodzić z dużą ostrożnością. Powinno się uznać inne logiczne rozwiązania tego zadania, a nie tylko takie, które są "po myśli" autora.
Odpowiedź
Spread czy prowizja, to kwestia nazwy. Definicja spreadu faktycznie została podana dla walut, ale zamiast kursu kupna i sprzedaży można mówić o różnicy między tymi kursami. Analogicznie mamy kurs rynkowy i kurs pomniejszony o "różnicę-prowizję-spread". Co do dodatkowego uwzględnienia spreadu przy zakupie złota, to już wspominałem, że nie zmieni to wyniku. Stanie się tak dlatego, że inwestor przy podwójnym nałożeniu spreadu straci jeszcze więcej i zostanie mu tylko gwarantowany zysk.
Chodzi o dyskusję
Chodzi o dyskusję, która jest pouczająca, a nie tylko o rozwiązanie zadania. W tym przypadku pozostajemy przy własnych zdaniach.
Dyskusja
Oczywiście, że ta dyskusja jest pouczająca. Dla mnie też. Postaram się w następnych miesiącach tak układać zadania, żeby nie można było interpretować ich na kilka sposobów.